Sado kohë që ikën, ashtu me ngut në ujëvarën e punëve të shumta dhe dëshirave pa mbarim, ka disa ngjarje, sado të vogla qofshin, që kthehen në gurë kilometrikë malli e kujtese…
Isha aty diku nga klasa e pestë dhe qe fillimi i viteve ’60, kur dimri i madh polar po vinte që nga stepat, për ta ngrirë Shqipërinë tonë të vogël, ashtu të braktisur e të izoluar. Atëhere nuk i kuptoja plotësisht fjalët "izolim", "rrethim imperialisto-revizinist", "hedhje valleje në gojën e ujkut", parulla të kohës që thuheshin në çdo orë mësimi dhe edukimi, por e merrja me mend se qe diçka shumë e keqe, se ajo po hynte dhe në familjen time, si darë shtrënguese varfërie dhe dëshpërimi.
Meqë ra fjala, dimri atë mot bëri shumë i vështirë, ngrica kallkan qe dyndur fushave të pafund të Myzeqesë, duke e mbështjellë peizazhin e bukur fushor me një vello të bardhë e të trishtë…
Drejtori i shkollës, një burrë babaxhan dhe i përkushtuar, na kishte mbledhur disa herë në rresht për të na folur për situatën, duke na detyruar të brohorisnim në kor të gjithë tok: "Gjithmonë gati", sa herë që ai na bënte thirrje me fjalë për të qenë ushtarë besnikë të partisë dhe të revolucionit komunist.
Në familjen tonë varfëria qe ulur këmbëkryq dhe nuk luante vendit. Ishim shumë fëmijë dhe të ardhurat qenë fare të pakëta. Sikur të mos mjaftonte kjo, atë vit qe krizë buke, sepse pati qenë një vit tejet i vështirë për bujqësinë. Myzeqeja, ashtu si shumica e trevave shqiptare, rrekej të shuante rënkimin e urisë me brohorimat e diktuara nga ritmet e një revolucioni të çmendur…
Ato dy tre ditë në shtëpinë tonë kishte mbaruar mielli dhe drithë për të blerë nuk kishte askund. Ishte dita e dytë që gdhihesha pa darkë dhe mëgjeset gjithashtu na kishin gjetur pa bukë. Uria bridhte tutje tëhu e veshur me qyrkun e trishtë të kërcitjes së zorrëve, si demonstrim ndaj mungesës së ushqimit.
Babai pati ikur në Durrës, për të marrë drithë tek një miku i tij zengjin dhe nuk dihej se sa do të vonohej.
Nëna rrinte në prag të derës e trishtuar dhe me lot në sy mundohej të fshihte turbullimin e asaj fytyre engjëllore, që trazohej nga kjo varfëri ekstreme.Nuk ka më vujatje e më dhimbje për një nënë se sa të mos ketë bukë për fëmijët e saj. Kjo është njësoj sikur t’i thërrasësh dheut të zi të tokës sonë që të përpijë të gjallë.
Mua, më shumë se vetja, se kjo uri bllokuese dhe asfiksuese, më dhimbsej e mira nënë, që qe bërë skrupull, sa një grusht, nga mospasja e mundësisë për të ushqyer fëmijët e saj.
Kishte tre ditë që nuk shkoja në shkollë, ngaqë nuk kisha ç’të haja, thënë më shkoqur, isha pa kafshatën e bukës në bark. Qeshë zverdhur e bërë meit, sa mezi qëndroja në këmbë; herë pas here, ndijea një këputje të rëndë dhe një si gjendje të fikëti më mbështillte me një pelerinë të kobshme.
Ashtu zvarrë zvarrë pata dalë atë mëngjes herët, sapo qe gdhirë, për të mbushur një krahë me shkarpa, për të ndezur zjarrin dhe ashtu me stërmundim po endesha fushëtirës së mbuluar nga bryma, me stomakun bosh dhe hijet e urisë, që më sulmonin nga stomaku gjer tek mendimet e mia të ngatërruara prej fëmije.
Ndërkohë që unë rendja pas shkarpave, në shtëpi pati shkuar mësuese Sara, për të më kërkuar, ngaqë kisha tre ditë që nuk shkoja në mësim.
Mësuese Sara qe një grua e bukur, aty tek të tridhjetat dhe jepte letërsi. Në lënëdën e saj unë shkëlqeja, ndaj ajo më kishte me sy të mirë dhe më mbante shumë afër. Nëna i kishte thënë arsyen se pse nuk kisha vajtur në shkollë dhe ajo qe prekur shumë. Po më kërkonte fushës së pa anë dhe herë pas here thërriste emrin tim, me atë zërin e saj melodioz e të butë, që seç kishte diçka të afërt dhe ngjitëse.
U takuam në ceop të rrugës që të çonte tek shtëpia ime. Sytë e saj të trazuar shkëlqenin nga mirësia. Nuk më tha asnjë fjalë se pse nuk kisha shkuar në mësim gjithë këto ditë. Por më mori përdore dhe ashtu duke bisdeuar vajtëm në drejtori, ku zjarri bubullonte në sobë dhe ajo më tha të ulesha kundruall saj. Pastaj hapi çantën dhe nxorri që andej dy feta të mëdha buke të bardhë, dy copa salami dhe pak djathë, vuri bukën ta thekte në sobë dhe pasi ma shtroi të gjithën në një gazetë, ma vuri përpara dhe më tha të haja. Goja e lëngëzuar e dëshironte me pasion atë haje të ofruar nga një shpirt i bukur njerëzor. Më vinte zor, por ajo këmbënguli që të haja.
-Unë po dal pak se kam mësim.Kur të vijë, po nuk e pate përlarë ushqimin që të kam shtruar përpara, e kemi punën keq bashkë.Dakord?!
-Dakord, mësuese Sara, -i thashë dhe sapo ajo doli, e përlava bukën, sallamin e djathin dhe i kapëdiva të gjitha me një frymë, me katër pesë kafshata.
Atë ditë ndoqa nja dy orë mësimi dhe shkova në shtëpi, ku gjithë historinë ia tregova nënës. Ajo më vështronte butësisht, me ca lot të vegjël, si rruaza të diellta, në sytë e trazuar nga dhimbja e mirësia.
-E po ka kjo botë njerëz të mirë sa të duash, more bir! Ndryshe do të kishte marrë fund me kohë, -thoshte herë pas here nëna, duke bekuar me fjalë shpirti mësuesen shpirtnjeriu.
Të nesrmen, në mëngjes herët, kur sapo kishte rënë dielli, një diell i ndrojtur azamtik, po bëhesha gati për në shkollë, kur një nga bashkëfshatarët tanë-Gani ia thonin emrin-trokiti në portë dhe kur doli nëna vuri re se në oborr qëndronte një kalë i ngarkuar me dy thasë miell.
-Çfarë janë këto Gani?-pyeti nëna.
-Janë për ju, -iu përgjigj i porsaardhuri. -Këto m’i dha mësuese Sara për t’ia sjellë familjes suaj.
Nëna kundërshtoi lehtë, por bashkëfshatari tha se kjo ishte porosia e mësuese Sarës dhe ai nuk mund të bënte ndryshe, përveçse t’i shkarkonte thasët me miell në oborr, siç e pati urdhëruar ajo. Dhe pa e zgjatur, kështu bëri…
Kanë kaluar më shumë se pesëdhjetë vjet që atëhere dhe mësuese Sarën nuk do ta harroj kurrë. Koha ka rrjedhë si ujët e lumit, por gjurmët e fisnikërisë janë aty, të stivosura në kujtesën time.
Sa herë që ime shoqe merr miell për të gatuar ndonjë byrek apo ëmbëlsirë, më kujtohen ata dy thasë me miell të ardhur nga një engjëll, nga një mësuese e mrekullueshme, nga një shpirt dashuror, që nuk e kuptonte misionin e saj si mësuese vetëm të jepte dije, por dhe të falte mirësi e dashuri.
Dhe a ka mirësi e dashuri më të madhe, se t’i zgjatësh dorën e ndihmës atij që ka nevojë për bukën e gojës?!…
Po kaloja rrugës dhe një djalë i imët, mjaft simpatik m’u drejtua me droje:
-Zotëri, jam nga qyteti N, sapo më ka dalë nëna nga spitali dhe më duhen pesë mijë lekë të vjetra sa ta çoj gjer në shtëpi, Sapo më vodhën kuletën në autobus dhe kam mbetur këtu. Nuk di çfarë të bëj, Nuk di pse t;u drejtova ty…
Nxorra kuletën dhe ia dhashë.
-Shumë faleminderit, zotëri. Nuk do ta harroj kurrë këtë që bëtë për mua dhe nënën time.
-Mos më falendero mua djalosh. Këto i ke nga mësuese Sara…