>
LETERSISHQIP

Ende Më Quajnë Osip Mandelstam

Jo, kjo nuk është migrenë.
Është mbetje e një detyre,
të goditura
mbetur në zbrazëti.

E kam shumë vështirë të marr frymë, Nadja.
Sikur të ishim shtrirë ende në kasolle
dhe të këqyrnim tavanin: një grumbullim aq
i madh që s’ka vend në fjalën turmë.
Kjo barakë është një varr masiv,
ku i ndajmë vdekjet e njëri-tjetrit. Dëgjojmë mendimet
e ngadalshme të tjerëve, duke kërkuar në dhomë,
pas një dritareje. E qartë si era
e shurrës këtu brenda.

E mësova në fund,
tretje në zjarrmi dhe jashtëqitje,
të mendosh me trup.

Dhe puhia që kalon përmes dhomës
(nga erdhi ajo?) më jep fuqi.
Dikush merr frymë për mua.

Arrita të mendoj dhe e ngre krahun,
duke këqyrur nga dritarja.
Duket sikur asgjë nuk ka ndryshuar:
peizazhi i zbrazët, mungesa e oksigjenit,
era siberiane e vetmisë – gjithçka është njësoj.
Babai i kombit e dinte deri në grimca,
se mbretëria e vdekjes është e përbërë. Jetova tashmë
sikurse vendi të mos ekzistonte.

Sytë e tij janë vetëm një paranojë e shtangur prej ku mund të shoh,
mustaqja vetëm një tërbim ujku gri që nuhat;
një Rusi tjetër në mes të Rusisë së tij,
një vend që bën vendin të dukshëm.
Me yjet poshtë, me pamje elastike,
që u japin atyre njoftimet që ai kërkoi.

Se si ata që e drejtojnë realitetin,
i trembën poezisë: një kundërshtim i papritur,
që e bën të mundshme të shoh.

Ata duhet thjesht ta ngulfatin zërin tim.
Më ndanë larg prej kujtimeve të lexuesve,
siç prehet një faqe nga enciklopedia.
Atë që askush nuk e dëgjon,
ngulfatet nga fjalët e veta.
Pesë frymëmarrje të thella më thonë
se i shpëtova dorëshkrimet
dhe se ka njerëz që i lexojnë shkrimet e mia. Dikush
shfleton një faqe: më jep fjalë që të shoh.
Fikson harkun e zbrazët të dritares. Kovën
në kënd: një kundërmim i shtypur nga ideologjia.
Shoh shumë qartazi se kam vdekur.
Shoh se asgjë nuk ka ndryshuar.
Fjalë të reja realisht dalin nga goja
dhe lëvizin këtu përmes zbrazëtirës.
Do të më gjejnë të krimbur nga poezia,
megjithëse dhoma është e tymosur.

Askush nuk shkruan pas vdekjes, thua ti.
Por e ke gabim pra, Nadja!
Nëse unë do të mbaroja,
zemra jote do të mbarojë së rrahuri
dhe Rusia do mbetet një koncept i shkretë.

Nuk guxon të besosh?
E shoh dyshimin tënd të degëzohet
jashtë dritares, një e gjelbër e qartë.
Fjala ime lëshohet lëkundshëm në të,
disa tone të imëta, një lëmsh,
që detyron të gjelbrën të pavendosur në gjethe,
ku dhe një saktësi, me pesë gishta.
Ndoshta për një minutë,
fjala e shndërron në panjë,
këtë pemë që nuk ekziston,
dhe pema shndërron fjalët në gardalina,
që tundin skajet e degës. Asnjë tingull
nuk është aty ku pritej.

Rruga bëhet për një çast e qartë –
është rruga për në Vladivostok.
Dhe ti je aty.
E ndjej se je aty dhe sheh në errësirën time.
Mos ndalo së marri frymë për mua!
E ngriti dorën time në erën tënde.
Rrafshina e baltosur përmban një Mesdhe.
Velat e delfinëve poshtë nën tokë
lërojnë pandërprerë, si dora e shkruesit.
Kreta në lartësinë e lëkurës vezulluese
është zënë në baltë. Valët ngritën,
mezi munden të mbajnë pohimin e tyre.

Errësirë. Është shumë herët.
Kujtimi im i vetmuar mërdhin.
Si e mora konceptin mantel në dorë?
Do ta kesh ti, dërgoma.
Një mantel kaq e vjetruar. S’kam më si ta ndreq.
Por prapëseprapë ai mbetet një mantel.
E mbështjell shpejt vendin e mërdhirë.

Duhet të tregohem më i duruar.
Më duhet t’ia filloj me më të afërmen.

Tani do të mendoj një fjalë të thjeshtë:
përulësi. Iku te pragu i dritares,
jo, aty ku pritej të ishte prag i dritares,
saktësisht pedante,
por e pamundur të parashihet. Duket
se hyn dhe del i palënduar nga vdekja,
brenda dhe jashtë botës sime, në botën tënde.
Tani merr rrugën e shkurtër mbi një gisht.
Ekziston po aq sa një çast. Kundërshtimi
i fjalës është befas lumturia.

Më shumë nga Kjell Espmark