Kopi Kyçyku
Çanta Pa Zot
„Drita", 3 gusht 1980
Atë të martë, kur fillova muajin e lejës së provimeve, qielli ishte nxirë si fund kazani. Isha nisur për në bibliotekë, por shiu, që më zuri në udhë, më bëri të kthehesha në klubin më të afërt për një kafe. Llaf pas llafi, me ca shokë që gjeta atje e, kur të shohësh, fluturoi një gjysmë ore. Nejse, shiu pushoi dhe unë u nisa për në bibliotekë. Pas pak u ndodha përballë Pallatit të Kulturës. Në sallën e poshtme të bibliotekës nuk kishe ku të hidhje mollën. Pa humbur kohë, bëra përpjetë se mos gjeja ndonjë vend në sallën shkencore, ku është më qetë, ngaqë hyrje-daljet janë të rralla. Por edhe atje, sikur e kish mbledhur me magnet tërë atë milet ajo e uruar sallë! Për të nxjerrë merakun, i rrotullova sytë, në fillim në udhën e akrepave të sahatit e pastaj në të kundërtën. Kur, më në fund, ja, pranë dritares, nga mesi i sallës, ndodhej një ndenjëse bosh. I avitem me shpejtësi, por... ç’të shoh? Mbi syprinën e saj plastike rrinte shtrirë e shkujdesur një goxha çantë e zezë, kurse mbi tryezë qenë hapur në faqe të ndryshme nja katër a pesë libra në gjuhë të huaja. Kur pashë edhe dy lapsa me ngjyrë, të mprehur për qejf, «s’qënka gjë» thashë me vete dhe u largova. I zoti i çantës dhe i librave me siguri ndodhej diku pranë dhe do të kthehej nga çasti në çast.
Pasdreke, tek studioja në shtëpi, kohë më kohë përsërisja me vete: «Nesër do të vete i pari në bibliotekë». E, një të thënë, një të bërë. Pa zbardhur mirë drita, u lava e u rrojta dhe ia hipa autobusit, i cili, pas pak çastesh, më ndali para Pallatit të Kulturës. Shkallët për në bibliotekë i ngjita me një frymë. Seç më kishte shkrepur të zija vendin pranë dritares, aty ku dje kisha parë çantën e zezë. Por do ti... çantën dhe librat i gjeta në pozicionin e tyre të mëparshëm. Të nesërmen, të pasnesërmen, pas një jave, pas dy, ... tri... e njëjta pamje, nga mëngjesi në mbrëmje. Ditën e fundit të lejës, sidoqë u largova në çastin kur po mbyllej biblioteka, prapëseprapë nuk më zunë sytë njeri që të vinte për ta marrë atë çantë. Pyeta një mesoburrë me syze, që e pata pare shumë herë të ulej në një tryezë pranë çantës së zezë.
- Kam shumë kohë që rri pranë kësaj çamte, gjashtë ditë në jave, hiq të dielën, - më tha ai. E, megjithatë, vështirë të të them si qëndron puna e saj dhe e të zotit. Ajo rri gjithmonë aty, kurse ai vjen nga ora nëntë dhe seç mban ca shënime për nja një orë. Pastaj ngrihet dhe herë kthehat më dy e herë s’kthehet fare... Por do ta shohësh edhe ti ndonjë ditë, - përfundoi mesoburri me syze, tek po zbrisnim shkallët së bashku.
Ishte mbrëmje e një të shtune të ngrohtë, sidoqë janari ishte thyer për mesi. Me provimet kisha ditë që isha ndarë mirë, prandaj ndjehesha i kënaqur. Nëpër trotuarin ndanë Pallatit të Kulturës po çapitej Bilush Alushi, punonjës në një institut. Dukej i lodhur. Kur më tha se sapo kish dalë nga salla shkencore e bibliotekës, pas dymbëdhjetë orësh studim, i hodha një vështrim plot respekt e dhembshuri, duke menduar se si ai e sakrifikonte në emër të shkencës edhe një ditë të tillë të mrekullueshme. Bile jo vetëm e harrova lodhjen që kisha ndjerë duke kërkuar, Bilushin tërë ditën e ditës, por edhe e qortova veten që nuk qeshë në gjendje ta takoja në bibliotekë, edhe pse hyra atje disa herë. Sekretarja e institutit, pra, më pat informuar drejt, kur më tha se shoku Bilush çdo ditë punon në bibliotekë, sepse po përgatiste një material shkencor me rëndësi.
- E keni mirë ju të Televizionit, jeni rehat. Tak-fak ca llafe dhe fund. Edhe në bëfshi ndonjë gabim, nuk ua vë veshin njeri. Por, meazallah, të më shpëtojë mua një gabim a lapsus, sado i vogël (nga ato që vetëm ne shkencëtarët i kuptojmë), hidhen përpjetë kolegët e thonë: «Si është e mundur ta bëjë shoku Bilush këtë?!».
Këto më tha Bilushi atë të shtunë mbrëma, kur iu luta të merrte pjesë edhe ai në përgatitjen e një eisioni-bisedë.
- Meqë qënkeni i lodhur, ju kërkoj ndjesë për shqetësimin, - i thashë dhe bëra të largohesha.
Befas një dorë e fortë më mbërtheu krahun e aksidentuar vite më parë dhe, po të mos kisha kafshuar buzën atë çast, do t’ia kisha dhënë ulërimës me të madhe.
- Sa i rrëmbyer je, a derëbardhë, - e zbuti zërin Bilushi, pa ma lëshuar krahun. Po kush tha se nuk do të vij për emisionin? Vetëm të bëjmë një cikël, se një seancë nuk më mjafton. Kam një thes me gjëra për të thënë...
Dhe ashtu e lamë. Pas një jave përgatitjesh, u futëm në studio për të regjistruar emisionin e parë të ciklit. (Bilushi ka disa vjet që po punon për një vepër, e cila trajton pikërisht këto probleme). Gjatë regjistrimit Bilushi u kthye gjashtë herë (fajin, ç’është e vërteta, ia patën dritat e forta), por, sidoqofte, pas dy të ftuarve të tjerë (të cilët nuk i bezdiste faktori dritë), e që mbaruan mjaft shpejt, edhe Bilushi e dha kontributin e vet prej një minute e gjysmë. Emision të dytë nuk planifikuam, sepse u pa që edhe aq mjaftonte.
Kur po dilnim prej studios, Bilushi më tërhoqi mënjanë miqësisht e më pëshpëriti në veshin e majtë:
- Nuk desha të të ndërprisja qëparë, gjatë regjistrimit të emisionit, për mos të të fyer në sy të kolëgëve të mi. Kur i ndërhyre profesor Mehdiut, the një pasaktësi shfencore. Nga nisesh ti që konkludon se... - dhe Bilushi më vuri përpara me zërin që po e ngrinte ca nga ca një oktavë më lart. Dy të ftuarit e tjerë ishin larguar tanimë. Në këto e sipër nxora nga xhepi një skedë me emrin e autorit, titullin e librit që kisha shfrytëzuar dhe vendndodhjen e tij në bibliotekën e institucionit, ku Bilushi ishte efektiv.
- Nejse, jo çdo gjë në libra është krejtësisht e saktë, - më tha me babaxhanllëk Bilushi, duke nënkuptuar se këto çështje ai i dinte si askush tjetër.
Pas një diskutimi të shkurtër, që Bilushi e këputi me një nënqeshje kuptimplote, e lamë të takoheshim në sallën shkeneore të Bibliotekës Kombëtare ditën kur do të kontrollonim emisionin para se të transmetohej, për të bërë ndonjë ndreqje të nevojshme.
- Mos më pyet në ç’ditë e në ç’orë. Eja kur të duash. Mua atje më ke (domethënë në bibliotekë), që kur hapet, gjersa mbyllet, - më tha ai dhe u largua duke më përshëndetur lehtë me kokë.
Në krye të dy ditëve, në orën 9.00 u futa në sallën shkencore dhe, si s’ma zunë sytë askund, vendosa të pyesja bibliotekaren, por ajo më tha se sapo kishte dalë nga salla. U mërzita, sepse koha nuk më priste. Nisa të bëja ecejake, të zbrisja e të ngjitesha për të kontrolluar sallën. Në tryezën pranë dritares, si gjithmonë shtriheshin librat në gjuhë ta ndryshme, të çelur në faqe të ndryshme, ndërkohë që ndenjësen pranë e zinte e pazëvendësueshmja hijerënda çantë e zezë. Si më pa të pezmatuar, mesoburri me syze, duke hedhur një vështrim të shpejtë mbi çantën që e kish zbrazur barkun mbi rimeson e lustruar, më tha:
- Mos u mërzit, djalosh, me durim do ta gjejmë patjetër të zotin.
Pa dashur, në buzët e mia u end një nëqeshje. Po këtë gjë bëri edhe mesoburri. Nuk mendoja më për të zotin e çantës. Më interesonte vetëm Bilushi. Dola përsëri jashtë dhe përsëri hyra brenda. Ecejaket e mia vazhduan deri në orën 14.45. Paskëtaj, i mërzitur sa s’thuhet, u largova me gur në torbë, siç i thonë një fjale, duke përshëndetur të vetmin «lexues» që kish mbetur në sallë: çantën e zezë. Bilushi po më mbetej, pra, pa u lajmëruar. Mendja më qe bërë Bilush, prandaj, tek çapitesha rrugës, ktheja kokën e i ngulja sytë sa në të mëngjër, në të djathtë. Heraherës më bëhej sikur ia ndieja zërin, më përfshinte një valë kënaqësie, por jo, mjerisht jo! Kur... (shpresat po më treteshin si vesë dhe syve s’po u besoja më), në hyrje të një dyqani zarzavatesh më zunë sytë Bilushin, tek i lutej një burri të moshuar t’ia mbante për disa minuta çantën e madhe që e kishte mbushur nëpër njësi të ndryshme me loj-lloj mallrash konsumi. Çanta ngjante si binjake me atë bibliotekës, vetëm se ngjyra nuk qe e zezë, por e gjelbër. Sakaq Bilushi, me hap rreshtor theri tatëpjetë, drejt qëndrës së kryeqytetit e fap, si një djalë i ri, zu të ngjiste dy nga dy e tri nga tri shkallët e mermerta të Pallatlt të Kulturës. S’kaloi më shumë se një minutë, kur Bilushi u 'shfaq sërish në dalje të Pallatit. Sahati i madh shënoi orën 15.00. Me hapa tanimë të rënduar edhe nga pesha e çantës së zezë, bëri për nga dyqani i zarzavateve që, me sa dukej, ishte pika fundore e psonisjeve të ditës. Me të mbërritur aty, falenderoi pensionistin, mori në krahun e djathtë çantën e gjelbër dhe, si levend, vazhdoi rrugën për në shtëpi.
Atë të martë, kur fillova muajin e lejës së provimeve, qielli ishte nxirë si fund kazani. Isha nisur për në bibliotekë, por shiu, që më zuri në udhë, më bëri të kthehesha në klubin më të afërt për një kafe. Llaf pas llafi, me ca shokë që gjeta atje e, kur të shohësh, fluturoi një gjysmë ore. Nejse, shiu pushoi dhe unë u nisa për në bibliotekë. Pas pak u ndodha përballë Pallatit të Kulturës. Në sallën e poshtme të bibliotekës nuk kishe ku të hidhje mollën. Pa humbur kohë, bëra përpjetë se mos gjeja ndonjë vend në sallën shkencore, ku është më qetë, ngaqë hyrje-daljet janë të rralla. Por edhe atje, sikur e kish mbledhur me magnet tërë atë milet ajo e uruar sallë! Për të nxjerrë merakun, i rrotullova sytë, në fillim në udhën e akrepave të sahatit e pastaj në të kundërtën. Kur, më në fund, ja, pranë dritares, nga mesi i sallës, ndodhej një ndenjëse bosh. I avitem me shpejtësi, por... ç’të shoh? Mbi syprinën e saj plastike rrinte shtrirë e shkujdesur një goxha çantë e zezë, kurse mbi tryezë qenë hapur në faqe të ndryshme nja katër a pesë libra në gjuhë të huaja. Kur pashë edhe dy lapsa me ngjyrë, të mprehur për qejf, «s’qënka gjë» thashë me vete dhe u largova. I zoti i çantës dhe i librave me siguri ndodhej diku pranë dhe do të kthehej nga çasti në çast.
Pasdreke, tek studioja në shtëpi, kohë më kohë përsërisja me vete: «Nesër do të vete i pari në bibliotekë». E, një të thënë, një të bërë. Pa zbardhur mirë drita, u lava e u rrojta dhe ia hipa autobusit, i cili, pas pak çastesh, më ndali para Pallatit të Kulturës. Shkallët për në bibliotekë i ngjita me një frymë. Seç më kishte shkrepur të zija vendin pranë dritares, aty ku dje kisha parë çantën e zezë. Por do ti... çantën dhe librat i gjeta në pozicionin e tyre të mëparshëm. Të nesërmen, të pasnesërmen, pas një jave, pas dy, ... tri... e njëjta pamje, nga mëngjesi në mbrëmje. Ditën e fundit të lejës, sidoqë u largova në çastin kur po mbyllej biblioteka, prapëseprapë nuk më zunë sytë njeri që të vinte për ta marrë atë çantë. Pyeta një mesoburrë me syze, që e pata pare shumë herë të ulej në një tryezë pranë çantës së zezë.
- Kam shumë kohë që rri pranë kësaj çamte, gjashtë ditë në jave, hiq të dielën, - më tha ai. E, megjithatë, vështirë të të them si qëndron puna e saj dhe e të zotit. Ajo rri gjithmonë aty, kurse ai vjen nga ora nëntë dhe seç mban ca shënime për nja një orë. Pastaj ngrihet dhe herë kthehat më dy e herë s’kthehet fare... Por do ta shohësh edhe ti ndonjë ditë, - përfundoi mesoburri me syze, tek po zbrisnim shkallët së bashku.
Ishte mbrëmje e një të shtune të ngrohtë, sidoqë janari ishte thyer për mesi. Me provimet kisha ditë që isha ndarë mirë, prandaj ndjehesha i kënaqur. Nëpër trotuarin ndanë Pallatit të Kulturës po çapitej Bilush Alushi, punonjës në një institut. Dukej i lodhur. Kur më tha se sapo kish dalë nga salla shkencore e bibliotekës, pas dymbëdhjetë orësh studim, i hodha një vështrim plot respekt e dhembshuri, duke menduar se si ai e sakrifikonte në emër të shkencës edhe një ditë të tillë të mrekullueshme. Bile jo vetëm e harrova lodhjen që kisha ndjerë duke kërkuar, Bilushin tërë ditën e ditës, por edhe e qortova veten që nuk qeshë në gjendje ta takoja në bibliotekë, edhe pse hyra atje disa herë. Sekretarja e institutit, pra, më pat informuar drejt, kur më tha se shoku Bilush çdo ditë punon në bibliotekë, sepse po përgatiste një material shkencor me rëndësi.
- E keni mirë ju të Televizionit, jeni rehat. Tak-fak ca llafe dhe fund. Edhe në bëfshi ndonjë gabim, nuk ua vë veshin njeri. Por, meazallah, të më shpëtojë mua një gabim a lapsus, sado i vogël (nga ato që vetëm ne shkencëtarët i kuptojmë), hidhen përpjetë kolegët e thonë: «Si është e mundur ta bëjë shoku Bilush këtë?!».
Këto më tha Bilushi atë të shtunë mbrëma, kur iu luta të merrte pjesë edhe ai në përgatitjen e një eisioni-bisedë.
- Meqë qënkeni i lodhur, ju kërkoj ndjesë për shqetësimin, - i thashë dhe bëra të largohesha.
Befas një dorë e fortë më mbërtheu krahun e aksidentuar vite më parë dhe, po të mos kisha kafshuar buzën atë çast, do t’ia kisha dhënë ulërimës me të madhe.
- Sa i rrëmbyer je, a derëbardhë, - e zbuti zërin Bilushi, pa ma lëshuar krahun. Po kush tha se nuk do të vij për emisionin? Vetëm të bëjmë një cikël, se një seancë nuk më mjafton. Kam një thes me gjëra për të thënë...
Dhe ashtu e lamë. Pas një jave përgatitjesh, u futëm në studio për të regjistruar emisionin e parë të ciklit. (Bilushi ka disa vjet që po punon për një vepër, e cila trajton pikërisht këto probleme). Gjatë regjistrimit Bilushi u kthye gjashtë herë (fajin, ç’është e vërteta, ia patën dritat e forta), por, sidoqofte, pas dy të ftuarve të tjerë (të cilët nuk i bezdiste faktori dritë), e që mbaruan mjaft shpejt, edhe Bilushi e dha kontributin e vet prej një minute e gjysmë. Emision të dytë nuk planifikuam, sepse u pa që edhe aq mjaftonte.
Kur po dilnim prej studios, Bilushi më tërhoqi mënjanë miqësisht e më pëshpëriti në veshin e majtë:
- Nuk desha të të ndërprisja qëparë, gjatë regjistrimit të emisionit, për mos të të fyer në sy të kolëgëve të mi. Kur i ndërhyre profesor Mehdiut, the një pasaktësi shfencore. Nga nisesh ti që konkludon se... - dhe Bilushi më vuri përpara me zërin që po e ngrinte ca nga ca një oktavë më lart. Dy të ftuarit e tjerë ishin larguar tanimë. Në këto e sipër nxora nga xhepi një skedë me emrin e autorit, titullin e librit që kisha shfrytëzuar dhe vendndodhjen e tij në bibliotekën e institucionit, ku Bilushi ishte efektiv.
- Nejse, jo çdo gjë në libra është krejtësisht e saktë, - më tha me babaxhanllëk Bilushi, duke nënkuptuar se këto çështje ai i dinte si askush tjetër.
Pas një diskutimi të shkurtër, që Bilushi e këputi me një nënqeshje kuptimplote, e lamë të takoheshim në sallën shkeneore të Bibliotekës Kombëtare ditën kur do të kontrollonim emisionin para se të transmetohej, për të bërë ndonjë ndreqje të nevojshme.
- Mos më pyet në ç’ditë e në ç’orë. Eja kur të duash. Mua atje më ke (domethënë në bibliotekë), që kur hapet, gjersa mbyllet, - më tha ai dhe u largua duke më përshëndetur lehtë me kokë.
Në krye të dy ditëve, në orën 9.00 u futa në sallën shkencore dhe, si s’ma zunë sytë askund, vendosa të pyesja bibliotekaren, por ajo më tha se sapo kishte dalë nga salla. U mërzita, sepse koha nuk më priste. Nisa të bëja ecejake, të zbrisja e të ngjitesha për të kontrolluar sallën. Në tryezën pranë dritares, si gjithmonë shtriheshin librat në gjuhë ta ndryshme, të çelur në faqe të ndryshme, ndërkohë që ndenjësen pranë e zinte e pazëvendësueshmja hijerënda çantë e zezë. Si më pa të pezmatuar, mesoburri me syze, duke hedhur një vështrim të shpejtë mbi çantën që e kish zbrazur barkun mbi rimeson e lustruar, më tha:
- Mos u mërzit, djalosh, me durim do ta gjejmë patjetër të zotin.
Pa dashur, në buzët e mia u end një nëqeshje. Po këtë gjë bëri edhe mesoburri. Nuk mendoja më për të zotin e çantës. Më interesonte vetëm Bilushi. Dola përsëri jashtë dhe përsëri hyra brenda. Ecejaket e mia vazhduan deri në orën 14.45. Paskëtaj, i mërzitur sa s’thuhet, u largova me gur në torbë, siç i thonë një fjale, duke përshëndetur të vetmin «lexues» që kish mbetur në sallë: çantën e zezë. Bilushi po më mbetej, pra, pa u lajmëruar. Mendja më qe bërë Bilush, prandaj, tek çapitesha rrugës, ktheja kokën e i ngulja sytë sa në të mëngjër, në të djathtë. Heraherës më bëhej sikur ia ndieja zërin, më përfshinte një valë kënaqësie, por jo, mjerisht jo! Kur... (shpresat po më treteshin si vesë dhe syve s’po u besoja më), në hyrje të një dyqani zarzavatesh më zunë sytë Bilushin, tek i lutej një burri të moshuar t’ia mbante për disa minuta çantën e madhe që e kishte mbushur nëpër njësi të ndryshme me loj-lloj mallrash konsumi. Çanta ngjante si binjake me atë bibliotekës, vetëm se ngjyra nuk qe e zezë, por e gjelbër. Sakaq Bilushi, me hap rreshtor theri tatëpjetë, drejt qëndrës së kryeqytetit e fap, si një djalë i ri, zu të ngjiste dy nga dy e tri nga tri shkallët e mermerta të Pallatlt të Kulturës. S’kaloi më shumë se një minutë, kur Bilushi u 'shfaq sërish në dalje të Pallatit. Sahati i madh shënoi orën 15.00. Me hapa tanimë të rënduar edhe nga pesha e çantës së zezë, bëri për nga dyqani i zarzavateve që, me sa dukej, ishte pika fundore e psonisjeve të ditës. Me të mbërritur aty, falenderoi pensionistin, mori në krahun e djathtë çantën e gjelbër dhe, si levend, vazhdoi rrugën për në shtëpi.
Komente 0