>
LETERSISHQIP
Albert Zholi

Nëna, Ose Arkivoli Bosh Në Anë Të Udhës

-skicë letrare-

Pranë muzeut qëndror të Athinës, në kthesën e një udhe, gjithmonë shihja një grua plakë që lypte me një tas kauçuku mbi gjunjë. E veshur në të zeza, me kokën të rënduar nga mosha e nga hallet, e me sytë nën këmbët e kalimtarëve, ajo heshtëte me dhimbjen në gjoks, duke pritur lëmoshën. E shihja dhe e shihja atë plakë të heshtur dhe, sa herë dora ndjente monedha metalike në xhep, përkulesha mbi tasin kaucuku pa i mbajtur këmbët. Por një ditë plaka i ngriti sytë, nga nënkëmbët e kalimtëarëve për t’i dhënë një cast pushimi a një cast lirie syve, apo për të treguar se akoma jetonte dhe kishte fytyrë njeriu.Sa i pashë sytë e saj, në atë fytyrë ikone, mbeta. I njihja ata sy. Edhe atë fytyrë e njihja. E njihja të gjithën atë plakë, atë nënë të dhimbsur, që ishte bërë e gjitha dhimbje. Djalin e saj e kisha shok dhe sa e sa herë i kisha shkuar në shtëpi, e kisha përqafuar si nënën time e më kish përqafuar si Spiron e saj... Sa më pa, lëshoi tasin mënjanë e bëri të ngrihej, por gjunjët s’e mbanin. Edhe duart, që i dridheshin, nuk e ndihmuan dot. Edhe loti, që iu këput nga syri, nuk e çliroi dot shpirtin e dridhur.

E mbërtheva nga dy supet e ajo cuditërisht m’u gjend në gjoks. Edhe unë në gjoksin e saj u gjeta.

U ulëm në një stol aty pranë. Ajo shihte malluar, më fërkonte duart me duart e saj të reshkura dhe përsëri heshtëte.

Edhe unë nuk guxoja t’a prishja atë heshtje malli, dhe pse në tru më godisnin pyetjet: "Ç’është bërë Spirua?...Pse e ka lënë kështu nënën??? Nga të gjithë ato pyetje, që më godisnin trurin, asnjëra nuk arriti tek fjala. Vec kur dëgjova nga nga gjuha ime, atë që truri nuk e kishte ndjerë goditjen e saj: "Spirua është martuar?"Ajo i hoqi sytë nga fytyra ime, e kërkoi frymë nga fundi i shpirtit dhe më nje zë të trembur u përgjigj : "Është martuar". Dhe përsëri e lëshoi frymën në fund të shpirtit e ra në heshtjen e saj të zakonëshme. Nuk e lëndova më zemrën e saj të dhimbur. Pyeta veten e ajo mi tregoi të gjitha.

Aty tek anë e udhës, tasi prej kauçuku mori pamjen e një arkivoli të zbrasur, që mezi priste këtë plakë të sosur, që ta treste gjer në fund-