Preng S. Gjikolaj
Prezantimi
Po nxitoja për në punë. Pa pritur dëgjova një zë që po më thërriste në emër, u ndala. Zëri më erdhi nga e majta e lumit. Ktheva kokën andej nga më erdhi tingulli i zërit. Duke soditur me sy, papritmas dallova një djalë të ri që ishte ulur në murin e lulishtes që ishte fare pranë mensës së puntorëve e cila ndodhej në fillim të shetitores së atij qyteti të vogël minatoresh. Vështrimin e kishte tretur andej nga ura që lidhte dy brigjet e lumit që rridhte bri atij qyteti, pikërisht andej nga do të kaloja unë. Siç duket më kishte pikasur që matanë lumit në rrugën automobilistike që vijonte drejt veri-lindjes, andej nga kisha unë rrugën për në atë qytet. Duke ecur rrugës, vështrimin e kisha të përqëndruar totalisht tek ai djalë i ri dhe po e vrisja mendjen se ku e kisha parë atë fëtyrë të imët me vështrim zhbirues.
Ecja me sytë nga ai njeri duke e vrarë mendjen por nuk po më kujtohej fare që ta kisha takuar ndonjëherë në jetë. Instiktivisht këmbët më çuan para atij djali që nuk po e nihja por që po më thërristë në emër. Pasi i hodha një vështrim të mprehtë drejt e në sy, pasi e përshëndeta, u ngrit në këmbë dhe më vështroj si një fëmijë i pafajshëm. Instiktivisht e pyeta:
- Mua më thirre?
- Po! -U përgjigj si me ndrojë.
- Më fal për ndalesën, kam diçka për të të thënë. Djali u përkul dhe mori nga toka mun para këmbëve të tija një çantë të zezë, e vuri krahëkafë dhe mu drejtua me një buzqeshje të ëmbël duke më shtrirë dorën. Unë dorën e djathtë e kisha në xhep dhe e nxora nxitimthi. As vetë nuk e di se si m’a shtrëngoj dorën me të dyja duart aq përzemërsisht sikur të ishim miq të ngushtë prej kohësh. Pasi më pyeti për shëndetin dhe familjen, ai shtoj:
- Mos gabohem ju jeni farefis i Zefit.
- Po – U përgjigja duke pohuar njëkohësisht edhe me kokë.
- Nga e njeh ti Zefin?
- Në këtë qytet kam dëgjuar shumë për të. – Tha djali me një zë disi të brishte duke u skuqur lehtas në fytyrë si një vajzë e turpëshme.
- A do të rrini shumë këtu? – E pyeta djalin njëkohësisht duke vështruar orën e cila po shkonte 7 pa një çerek.
- Po, këtu do jemë për dy-tre dit. – U përgjigj djali po me atë zërin e tij të brishtë por me tingëll mjaft të mëbël e të ngrohtë.
- A do të më falësh, po më vjen shumë keq që po largohem kaq shpejt pa të shërbyer për hallin që mund të keshë. – Djali uli kokën paksa, por nuk foli. E kuptova që i erdhi keq por nuk e dha veten.
- A mund të takohemi pasdite, kur të lë punën, besoj se nuk do të kemë vonesë pas pune. - I thashë dhe duke u përgatitur për t‘u larguar, j‘u drejtova:
-Besoj se nuk do të mërzitesh, merru me ndojnë punë nëse e ke në plan pastaj aty rreth orës tre pas dreke më prit aty tek ajo lulishtja aty lart para kinemasë, a e shikon.
- Po! – Më tha djali duke shikuar andej nga lulishtja që i tregova.
- Mirëupafshim. – E përshëndeta dhe vijova rrugën për në punë.
Gjatë gjithë kohës së punës e vrava mendjen se kush ishte ai djalë i ri dhe për më tepër që m‘a dinte edhe emërin, madje e dinte se jam edhe farefisi i Zefit. Atë fytyrë më bëhej se diku e kisha parë por nuk po më kujtohej, ndonëse unë kam një kujtesë shumë të fortë. Solla nëpër mend fëtyrat e shokëve me të cilët takonim shokët e miqtë, e të njohurit e njëri-tjetrit qoftë edhe një herë të vetme, por siç duket më ishte fshirë nga kujtesa koha dhe vendi që mund ta kisha takuar, ndonëse po e riktheja kujtesën me qetësi apostulike, por më kishte mbetur në tru vetëm vizualiteti i asaj fytyre të imët por të këndëshme.U shqetësova disi për kujtesën time. Me mua po ndodhte diçka e pa zakontë. Mendja po më vëdallosej, ndonëse duart instiktivisht po bënin punën që kisha nisur. Duke u përqëndruar, mjegulla nisi të davaritej dhe unë arsyetova. – "Ky djalë duhet të jëtë një nga ata njerëz që ndërrohesh diku në rrugë mes turmës së njezëve që lëvizin me shpejtësi si një lum që nis vërshimin e tij dhe ndonjë tiparë i veçantë i dikujt të mbetet në kujtesë. Këto tipare të veçanta që të mbeten në kujtesë zgjohen kurë takohesh me atë person dhe për më tepër kurë bisedon me të, por nuk mund të kujtosh vendin se ku e ke takuar apo thjeshtë parë".Atë ditë për fat mabrova punë shpejt dhe nuk pata pengesë nga brigadier për t’u larguar para orarit.
Sapo zbrita në qytet, u drejtova për tek lulishta ku kisha lënë takimin por nuk e gjeta. U ula poshtë për tek lulishtja e vogël afër mensës së punorëve, aty ku e lashë kur u largave për në punë por edhe aty nuk m‘a zunë sytë. Duke soditur vendin me disa stola prej betoni, në njërin syresh pikasa një gazetë që dukej sikur kishte mbështjelë një libër apo bllok të madh shënimesh në njërin nga ata stola të ftohtë në atë lulishte të vogël ku lëshonin hije disa mollë me kurora të mëdha. Asaj gazete i’a ngula sytë mirë por pa i’u afruar njëkohësisht duke menduar: "Siç duket kjo gazetë që mund të ketë të mbështjellë ndonjë libër duhet të jetë e ndonjë nxënësi të shkollës së mesme që e ka harruar aty nga nxitimi. Ndoshta priste dikë dhe nga mërzia që nuk i ka ardhur tjetri është larguar i zemruar ose duhet të ishte vonuar në pushim e madh dhe ishte larguar nxitimthi për të kapur në kohë orën e radhës të mësimit. Në këtë qytet të vogël nxënësit e shkollës së mesme, kryesisht ata të klasave të larta zakonisht librat i marrin nëpër fletë gazetash apo revistah e jo në çanta, kjo për ti dhënë rëndësi vehtes sipas logjikës së tyre prej adolishenti. Këtë fenomen kryesisht e frekuentojnë vetëm djemtë. Pasi vështrova edhe një copë herë atë gazetë në atë stol të ftohtë betoni, u bëra gati që të largohesha për tek mensa e puntorëve për të blerë një paketë cigaresh "Partizani" se më ishin mbaruar të flamosuarat. Sapo hdha hapin e parë drejt destinacionit dëgjova një zë që më thirri në emër po ai zëri i ëmbël dhe i ndrojtur që më kishte thirrur në mëngjes. Sapo ktheva kokën andej nga dëgjova zërin, në kthinën e lulishtes m‘u fshfaq ai djali që po ecte si ingrirë drejt meje. Sapo u afrua tek stoli i betontë ku ishte ajo gazeta, ma bëri me shenjë që të afrohesha. Menjëherë e kuptova se ajo gazeta që mbështillte ndonjë libër a diçka tjetër të ngjashme ishte e tia.
-Ja, tani po vij! U përgjigja unë duke i’a bërë me shenjë që të ulej. Çuditërisht ai rrinte si më parë në këmbë me fytyrë nga unë. Sytë e tij m‘u dukën disi të lodhur por nuk e kishin humbur atë shkëlqimin karakteristik të tyre. Mua po më vështronte me një shikim joshës si të atyre vajzave që gëzohen kur i dashuri i tyre shkon në orarë në takim. Duke e vështruar nga koka gjer te këmbët, me vete mendova: - "Ky djalë do të ketë ndonjë hall të madh që po më pret kaq gjatë dhe i ndrojtur".
Në vështrim e sipër i zgjata instiktivisht dorën dhe ai ma shtëngoj përzemërsisht me të dyja duart, ashtu si në mëgjes dhe ma bëri me shenjë që të ulesha. Nga xhepi i xhaketës nxori një paketë cigare "Porti" duke e hapur rishtas dhe më zgjati një cigare. Në moment unë kërkova për shkrepsen dhe në kohën kur po e nxirrja nga xhepi ai u tregua më i shkathët dhe afër cigares pashë fijen e ndzur të shkrepses. Pasi ndezi edhe cigaren e tij vazhdoj:
- Quhem Qazim, Qazim Isufi. Jam nga Elbasani. Ka një vit që punoj si montator i veprave industrial. Ka dy ditë që kam ardhur këtu bashkë me disa puntorë, teknikë dhe një inxhinier për të bërë një rikonstruksion në fabrikën e bakrit. Gjatë kohës që ai fliste unë vetëtimthi mendova: "Tani shpejt e paskem parë këtë fytyrë".
-Mirë. – vazhdova unë dhe vështrimin e kisha të përqëndruar tek ajo gazeta e famshme që tani e kisha fare pranë.
- Në mëngjes nuk kisha kohë për prezantim, tani po të pyes. Nga më njeh ti dhe kush të ka adresuar tek unë?
- Të kam parë shpesh herë me Zefin, atë farefisin tënd.
- Po Zefin nga e njeh ti?
- Jam dashamirës i letërsisë dhe ndonëse ka vetëm dy ditë që jam këtu dhe dëgjuar shumë për të. Më than se është poet mjaft i talentuar.
- Po! – Pohova edhe me kokë. – E njeh shumë mirë letërsinë, kryesisht poezinë. Ka nisur që t‘i botojë edhe në gazetën lokale që ka dal kohët e fundit. Ai sapo është pranuar edhe antarë i lidhjes së shkrimtarëve dhe artistëve të rrethit. – E mora me mend se në atë gazetë kishte blloqe apo fletore me krijime letrare dhe nëpërmjet meje dëshironte që të nihej edhe me Zefin.
Unë isha vetëm 22 vjeç, kisha gati dy vite që kisha kryer shërbimin ushtarak dhe punoja në kooperativë, në bigadën e fushës.Edhe Qazimi ishte pothuajëse moshatarë me mua por dukej shumë i ri, si një adolëshent. Zefi kishte një diferencë prej rreth 15 vitesh me ne ndaj më kishte zgjedhur mua si ndërmjetës për ta takuar si një i farefis i Zefit por njëkohësisht edhe moshatarë i Qazimit. Këtë e kishte studiuar mjaft me kudes, ndonëse kishte vetëm dy ditë në atë qytet të vogël minatorësh e pasuruesish bakri.
- Në çfar gjinie letrare shkruan ti Qazim?– E pyeta.
- Shkruaj poezi. – M‘u përgjigj dhe duart i kishte tek gazeta të cilën po e hapte. Teksa po hapej gazeta, brenda sajë vura re dy fletore dhe një bllok me kopertina blu.
- Këtu në këto fletore dhe këtë bllok kam ca poezi, që është edhe gjithë krijimtaria ime poetike e deritanishme. Kam dëshirë që të m‘i shikojë njëherë Zefi, prandaj të thirra ty si bashkëmoshatarë i imi dhe si farefis i tij.
-Ti Zefin e nihke shumë mirë.
- Po! – vazhdoj Qazimi. E njoh edhe si fytyrë por nuk kam guxuar që t‘a takoj vetë.
- Mos gabohem edhe me mua s’ke biseduar kurrë?
- Ashtu është me të vërtetë. – Tha Qazimi, po me atë zërin e tij karakteristik dhe me të kuqtë e lehtë që i ngjyroste fytyrën.
- Kurë e nihke vetë ti Zefin, pse më thirre mua?
- Ti je bashkëmoshatarë imi dhe mund të miqësohemi shpejt, ndërsa ai është shumë më i rritur se ne, kjo është arsyeja. Unë këto dy ditë qëndrimi këtu të kam studuiar duke pyetur për ju dhe kam dëgjuar fjalë shumë të mira, pothuajëse nga të jithë ata që bahkëpunoj këtu. Duke vazhduar bisedën me mua, nisi që të shpengohej, zëri i’u forcua, të kuqtë e lehtë i iku nga fëtyra që tashmë i kishte marrë një nur buzqeshje.
Ti duhet të jeshë vetë i pranishëm kur t’i lexojë poezitë taja Zefi. – Thashë unë.
- Pasi ç‘do vrejtje a kritikë që të bëjë ai, ti duhet t‘a dëgjosh vetë, madje të mbashë edhe shënime.
- Dërgoja njëherë ti! – Vazhdoj ai. –çdo vrejtje a kritikë që të ketë le t’i shënojë në fund të atyre poezive që i kritikon.
E kuptova mjaft mirë. Pasioni i tij për poezinë ishte shumë i madh, por kishte frikë se poezitë e tija Zefit do t‘i dukeshin të një niveli të ulët pasi ishte në fillesat e rrugtimit të tij në krijimtarinë poetike.
- Dërgoja vetë! – I thashë me një ton gati urdhërues.
- Mirë, mirë! Edhe vetë po j’a tregoj. – Tha ai dhe sytë i morën një pamje të mjegullt.
- Pata shumë besim tek ti, gjithsesi ju faleminderit dhe më falni për vonesën dhe shqetësimin që j’u shkatova.
- Në fund të fundit këndej nga zonat tona e kemi detyrim që t’i ndihmojmë të largëtit pasi i konsideromë miq. – vazhdova unë.
- Ju faleminderit shumë nga ju! – Ti e bëre tënden. – Dhe u bë gati që të ngrihej duke më ftuar për kafe.
- Ulu, ulu! – I fola si me të qeshur.
- Bëra shaka, do t’ia dërgoj por me një kusht.
- Ç’kusht? – Pyeti Qazimi dhe u step. Fytyra e tij mori një pamje sikur të ishte pranë një zjarri të madh.
- Me një kusht që t’i shikojmë njëherë bashkë.
- Posi! Pohoj me kokë Qazimi. – Jo një herë po sa të duash ti. - Djali u çel në fytyrë, sytë i morën një pamje shkëlqyese si qelli pranverorë pas një shiu mesdite.
- Jo se dua ti lexoj si një lexues i thjeshtë i shtyrë nga kuarioziteti por kam mundësi që të të ndihmoj në këtë drejtim. Besoj se nuk mërzitesh, nëse ndeshemi me ndonjë vështirësi të madhe edhe do ta kërkojmë ndihmën e Zefit. Besoj se nuk mërzitesh, mos u shqetëso se edhe Zefit do t’i bien në dorë poezitë tuaja.
Qazimi u shkund i tëri sikur të ishte çliruar nga një barrë shumë e rëndë që sapo e kishte flakur tutje. Ai vazhdoj duke më shikuar me vrejtje, nga koka deri tek këmbët.
- Kush jeni ju?
- Farefisi i Zefit pra. A më njohe ti vetë si të tillë?
- Me sa shikoj unë edhe ti merrke vesh nga poezia bukur mirë.- Foli i ngazëllyer djali.
- Edhe unë e lexoj poezinë dhe në përgjithësi krijimtarinë letrare. Më pëlqen shumë, sikur jam i pasionuar pas sajë.
Djali uli sytë pasi nuk po kuptonte, ndoshta dyshonte në bisedën time. Ai e mblodhi veten dhe bëri një pyetje që nga zëri dukej si retorike.
- Merr vesh edhe ti nga poezia?
-Po! – Tunda kokën në shenjë pohimi. – Ai vazhdoj më tej.
- Apo mos kërkon të luash me mua. – Dhe njëkohësish me thembrën e këpucës së djathtë filloj të rrëmonte lehtas në tokë.
- Për nder nuk po luaj me ju, por po flas seriozisht. S’kam nge që të bëj shaka me ju, besoj që nëse e kupton erdha dhe të takova ashtu siç të premtova.
Dielli i ishte afruar perendimit. As vetë nuk e di se si u vonuam bashkë me atë Qazimin poet që u njohëm rastësisht.
- Qazim! A të largohemi që këtej, vajti vonë. Si thua ti? Këtë bisedë t‘a vazhdojmë nesër, apo vjen me mua tek shtëpia ime?
- Ju faleminderit! Le ta lëmë për një ditë tjetër kurë ti të keshë kohë të lirë.
- Për fat të mirë nesër unë e kam pushim.
- Ooo! Ç koiçidencë e bukur. - Gati sa nuk bërtiti Qazimi dhe fytyra e tij mori një pamje gazmore.
- Edhe unë nesër jam pushim. – Menjëherë u ngrit në këmbë, rregulloj jakën e xhaketës dhe u përkul për të marrë gazetën ku kishte të mbështjellë bllokun dhe fletoret e dorëshkrimive të pozive. I futi nënsqetull dhe kur u bë gati të largohej. Në vend të pëshëndetjes ai shtoj:
- Kurë dhe ku do të takohohemi nesër? Apo këtu ku jemi tani.
- Ku të duash. Ku t‘a keshë më të lehtë ti. – Dhe u bëra gati që të largohesha.
Siç duket Qazimi tani u bind se unë po lozja komedi me të. Ai po më vështronte me një palë sy disi lutës, dukej sikur thoshnin. "Mos luaj me mua, ju lutem më ndihmo".
-Mirë! Takohemi nesër në ora 10.00 tek shtëpia e kulturës. A e din se ku ndodhet?
-Posi! Tha Qazimi duke pohuar njëkohësisht edhe me kokë.
-Aty më prit. – I tahë njëkohësiosht duke u përgatitur që të largohesha.
-Mirë, mirë. – Më tha Qazimi duke më dhënë njëkohësisht edhe dorën. – Mirupafshim nesër në ora 10. – Thirri Qazimi njëkohësisht duke u larguar me hap të nxituar në drejtim të pallatit të puntorëve ku kishte dhomën e tij të banimit.
* * *
Të nesërmen që në mëngjes, aty reth orës tetë Qazimin e takova para shtëpisë së kulturës, tek lulishtja e vogël. E gjeta të ulur në një karrike metalike tek tavolina afër rrugicës duke lexuar diçka nga blloku i tij. Ndonëse takimin e kishim lënë në ora 10.00, unë dola heret pasi e kisha bërë xakon që ora tetë kurrë nuk më zinte në shtëpi, veç në raste të rralla.
-Mirmëngjes Qazim! – E përshëndeta. Ai u përmend, mbylli menjëherë bllokun njëkohësisht duke e vendosur në tavolinën që kishte aty pranë, më pas zgjati dorën dhe njëkohësish më rroku në qafë duke më përqafuar si një fëmijë i gëzuar pas një ndarje të gjatë nga prindërit.
-Ore, po ti qenke shumë korekt. – Më tha ai dhe sytë i kishte ende me vështrim nga ora.
- Nuk ma mori mendja se do të vije kaq shpejt. – unë dola heret pasi të gjithë shokët e dhomës dolen dhe unë mbeti vetëm brenda. Mendova, më mirë të dal.
U ula edhe unë në atë tavolinë që ishte në lulishten para shtëpisë së kulturës që ishte dhe kinemaja e atij qyteti që rëndom e thërrasin "Kinoklubi i puntorëve". Ajo lulishte e vogël shërben edhe si lokal shërbimi në stinën e verës, e cila sapo kishte trokitur.
-Çfar dëshironi të pini? E pyeta Qazimin.
-Një birrë, nëse ka. –tha Qazimi, ndërsa vështrimin e kishte tretur larg në horizont.
-Beni! - I thirra kamarierit. – Ju lutem na sillni dy birra këtu.
- Jan mbaruar. - Tha kamarieri i cili i’u drejtua banakut.
-Si ka mundësi kaq shpej. I thashë unë me një zë tingëllues.
-Dëshironi tjetër gjë? Pyeti kamarieri, njëkohësisht duke shërbyer tek nje tavolinë aty pranë.
-Ee! Po u pa puna. Na sillë nga një aranxhatë.
-Ja tani -Belbëzoi kamarieri duke u larguar nga sporteli i kioskës që shërbente edhe si banak.
Nga xhepi i një xhupi të lehtë që kisha veshur, nxora një bllok të trashë dhe e hodha në tavolinë.
-Ç`është ky bllok? -Më pyeti Qazimi duke më vështruar me një palë sy të habitur. – Apo mos ke studime kritike letrare. –Më tha si me të qeshur, njëkohësisht sytë e tij nga të habitur u shëndërruan në shkëlqimine tyre të zakonshëm.
- Ëhë! – Pohova me kokë. Në këtë bllok do të shënoj të gjithë kritikën në adresë të poezisë tënde, kuptohet, pasi t’a lexoj. Pastaj këtë do ta përmbledh në një studim që kam në dorë për kritikën letrare, kryesisht poezinë.
-As që e imagjinoja një takim të tillë, gjithsesi jeta ka të papritura dhe duhet t’i pranojmë.
- Bëra shaka Qazim, besoj se nuk zemrohesh. -Qazimi menjëherë zgjati dorën mbi tavolinë, mori bllokun dhe e hapi.
-Ua! – Gati sa nuk bërtiti Qazimi. – Ti këtu paske krijime letrare, prozë dhe poezi.
-Ashtu është. – Miratova me kokë, ndërsa e hodha shikimin drejt kamarierit i cili në këtë çast po na sherbente aramxhatat e porositura. E mora shishen time njëkohësish duke e ftuar edhe Qazimin i cili ishte përhumbur në fletët e bllokut tim. Pas thirrjes time disi u tremb, por shpejt u përmend dhe menjëherë mori shishen e tij dhe pasi trokiti timen me të tijën e ngriti duke uruar. Pasi uli shishen në tavolinë, mu kthye mua me një vëshrim lutës.
-A mi fal pak që t’i lexoj?
-Posi, veçse … - Fjala më ngeci në grykë. S`dija se çfar ti thoja më gjatë. Vetëtimthi i’u përgjigja:
-lexoj, veç mos më shajë në sy të tjerve. Çfar do llojë kritike apo vrejtjesh që të keshë m’i shpeh vetëm mua këtu, se mos m’i përhapësh nëpër njerëz të tjerë. Nuk e kam fjalën për cilësinë e poezive, por nuk e din njeri që shkruaj dhe as nuk mund t’i tregoj dosido njeriu, madje as Zefi ende nuk e din se kam shumë krijime letrare, ndonse m’a njeh disi talentin. Më ka pas lexuar hartimet. Unë kam shumë bësim tek ti Qazim, ndaj për bllokun tim, unë, ti dhe ai atje lart, - fola duke ngritur paksa kokën dhe sytë nga kupa e qiellit, -tjetërkush nuk e din.
-Mos u shqetëso! –Tha Qazimi njëkohësisht duke më ftuar që t’i ngrinim edhe një herë shishet të cilat gati sa nuk i harruam nga hutimi. – Do t’i lexoj dhe më pas do të vlersoj nivelin e tyre sipas gjykimit tim. Besoj se do m’a lejosh që ta marr me vete bllokun.
-Posi! – I thashë, ashtu si do të më lejoni ju që të marr krijimet tuja.
-Për të të dhënë ato të flamosura të kam thirrur dhe kemi gati 24 orë që e kemi nisur këtë bisedë, - shtoj Qazimi.
Qazimi më zgjati fletoret dhe bllokun. Unë hapa bllokun dhe nisa të lexoja. Pasi lexova disa syresh, ula bllokun në tavolinë ashtu siç ishte i hapur, që të mos më humbiste fleta ku e kisha ndërprerë leximin vendosa stilolapsin që kisha në dorë. Duke u kthyer me fytyrë nga ai vazhdova: - Pse s’thua? Ti qenke me të vërtetë poet. Për sa lexova deri këtu, këto jan mjaft të ndiera, kan nivel të lartë artistik, pra një pjesë e mirë e tyre jan gati për t’u botuar. – Pasi mbarova fjalën, vura re që ai Qazimi që kisha përballë për një çast m’u zhduk nga sytë. Nuk pashë asgjë veçse dëgjova një krisëm të mbytur. Siç duket derisa unë isha duke lexuar me zë poezitë e tija, ai kishte qëndruar pothuajëse pezull nga emocioni dhe kurë unë ndërpreva leximin dhe i thashë ato fjalë, ai ishte çliruar plotësisht dhe kjo kishte bërë që të peshonte plotësisht në karriken e tij dhe siç duket ajo kishte qëlluar me defekt dhe në çast ishte përmbysur në tokë.
-U vrave Qazim?
-Jo! Nuk kam gjë. –tha Qazimi që po përpiqej të ngrihej njëkohësisht duke u mbajtur pas dorës time. U ngrit në këmbë dhe pasi shkundi pantallonat, u drejtua për tek një tavolinë tjetëre cila ishte pa njeri, mori një karrike dhe erdhi e u ul pranë meje aty ku kishte qenë më parë. Në atë çast unë ktheva kokën në anën tjetër pasi ende po qeshja me vete, me atë skenë të papritur që m‘u shfaq para syve. Pasi zuri vend pranë meje, më vështroj si me vrejtje dhe shtoj:
-Tani dua të lexoj atë bllokun tënd. – Kurë tha këto fjalë Qazimi unë menjëherë heshta, e qeshura nga skena e mëparëshme m’u ndërpre.
-Mirë! – Miratova me kokë. Nuk e di se si u bëra në atë çast. Pandeha se ndodhesha përballë një redaktori profesionist, apo ndonjë poeti të famshëm. Ishte i pari njeri që lexonte nga krijimet e mia letrare, madje që dinte se kam, ndonse kisha mbi gjashtë vite që krijoja. Që në fillim të shkollës së mesme. Pasi lexoj disa syresh nga blloku im i poezive, ai më vështroj me një palë sy si të habitur dhe shtoj:
-Ore, po ti paske poezi edhe më të mira se të mijat. - dhe vështrimin e kishte si më parë.
-A ke botuar më parë poezi?
-Jo! - I’u përgjigja me një ton disi të prerë.
-Ore Qazim! Besoj se fola qartë kur të thashë se vetëm në të dy dhe ai atje lart, tjetërkush uk duhet ta dijë.
-Po pse se, nuk i boton dot?
-Unë jam një letrarë i ri. –Sqarova më tej dhe vështrimin e hodha nga rruga kryesore e atij qyteti ku vemendjen ma tërhoqi një zë që po më thërriste në emër. Pasi i’u përgjigja atij që po më thërriste, vazhdova më tej.
-Tani kam nisur të shkruaj poezi si këto që shikon këtu. Kam edhe një bllok tjetër ku kam poezi të tjera. Kam edhe krijime në prozë, kryesisht tregime. Kam nisur të vargëzoj poezi që në shkollën e mesme, të paktën që nga viti i dytë e këtej i kam të ruajtura të gjitha.
-A ke ndërmend që ti botosh? –Tha Qazimi me një zë disi të ngjirur.
-Do t’i botoj më vonë. –Fola gati si me vehte. Siç duket Qazimi nuk më kishte dëgjuar ndaj shtoi:
-Unë të thashë dhe njëherë, poezitë tuaja kan nivel të lartë artistik për botim, madje në organet e shtypit letrarë. Hë për hë dërgoja gazetës lokale, që të afirmohesh, më tej t’i boton edhe gazeta "Zëri i Rinisë", që është gazeta jonë.
-Do të përpiqem. – I thashë Qazimit me gjysëm zëri, njëkohësish duke menduar pamundësinë time për këtë por edhe disi i penduar që i besova leximin e poezive të mia atij.
-Do të shikojmë njëherë ato tuajat, që të përgatisim ndonjë set syresh. –I thashë. -A ke dëshirë që t’i botosh?
-Posi! –Pohoj Qazimi. –Do t’i dërgoj në redaksinë e gazetës "Zëri i Rinisë" po qe se jan në nivel botimi, mbase do m’i botojnë.
Pasi u mendova një copë herë të mirë vazhdova:
-Ne të dy o Qazim jemi letrarë të rinjë. Sapo kemi nisur rrugën që të shpie atje ku duhet. Besoj se me ndihmën e atyre që jan të afirmuar, por kryesorja është këmbëngulja dhe vullneti ynë për t’a vijuar këtë rrugë, mbase arrijmë diçka.
-Ashtu është –tha Qazimi dhe u bë gati që të ngrihej. –Tani të ngrihemi se u bë vonë. Desh harrova. A mundesh që të takohemi më vonë, ndoshta pasdite, që të seleksionojmë disa nga poezitë e mia për t’i nisur për botim tek "Zëri i Rinisë".
- Qazim! Të më falësh. Por po t’a përsëris. Unë, ti dhe ai atje lart. Duhet ta mbajmë mes nesh krijimtarinë time. Jo për gjë, por dua që t’a bëj surprizë kur t’i botoj.
Pasi lam vendin dhe orën e takimit, u ndamë njëri me tjetrin. Unë vazhdova rrugën për në shtëpi.
Gjatë gjithë rrugës çuditesha me veten time se si pa pritur dhe pa kujtuar isha prezantuar me një poet të ri. Edhe ai ishte si unë, ende nuk i kishte dal në dritë asnjë poezi për be. Nuk më çuditi fakti për talentin e tij, por më shumë vullneti dhe këmbëngulja e tij për të vazhduar rrugtimin poetik që sapo e kishte nisur. Kjo më dha të kuptoja se një ditë, ndoshta shumë shpejt poezitë e tija do t’a shikonin dritën e botimit dhe krijimtaria e tij një ditë do të ngjitej në një nivel të lartë ideo-artistik. Ndoshta padashur do të jemë unë redaktori i parë, por anonim i poezive të tija. Teksa mendoja për krijimtarinë e Qazimit dhe sukseset e pritshme të tija, trishtohesha me veten time duke menduar: Vallë a do të vijë një ditë që edhe unë të kemë mundësi që t’a botoj dhe publikoj krijimtarinë time?...
Ecja me sytë nga ai njeri duke e vrarë mendjen por nuk po më kujtohej fare që ta kisha takuar ndonjëherë në jetë. Instiktivisht këmbët më çuan para atij djali që nuk po e nihja por që po më thërristë në emër. Pasi i hodha një vështrim të mprehtë drejt e në sy, pasi e përshëndeta, u ngrit në këmbë dhe më vështroj si një fëmijë i pafajshëm. Instiktivisht e pyeta:
- Mua më thirre?
- Po! -U përgjigj si me ndrojë.
- Më fal për ndalesën, kam diçka për të të thënë. Djali u përkul dhe mori nga toka mun para këmbëve të tija një çantë të zezë, e vuri krahëkafë dhe mu drejtua me një buzqeshje të ëmbël duke më shtrirë dorën. Unë dorën e djathtë e kisha në xhep dhe e nxora nxitimthi. As vetë nuk e di se si m’a shtrëngoj dorën me të dyja duart aq përzemërsisht sikur të ishim miq të ngushtë prej kohësh. Pasi më pyeti për shëndetin dhe familjen, ai shtoj:
- Mos gabohem ju jeni farefis i Zefit.
- Po – U përgjigja duke pohuar njëkohësisht edhe me kokë.
- Nga e njeh ti Zefin?
- Në këtë qytet kam dëgjuar shumë për të. – Tha djali me një zë disi të brishte duke u skuqur lehtas në fytyrë si një vajzë e turpëshme.
- A do të rrini shumë këtu? – E pyeta djalin njëkohësisht duke vështruar orën e cila po shkonte 7 pa një çerek.
- Po, këtu do jemë për dy-tre dit. – U përgjigj djali po me atë zërin e tij të brishtë por me tingëll mjaft të mëbël e të ngrohtë.
- A do të më falësh, po më vjen shumë keq që po largohem kaq shpejt pa të shërbyer për hallin që mund të keshë. – Djali uli kokën paksa, por nuk foli. E kuptova që i erdhi keq por nuk e dha veten.
- A mund të takohemi pasdite, kur të lë punën, besoj se nuk do të kemë vonesë pas pune. - I thashë dhe duke u përgatitur për t‘u larguar, j‘u drejtova:
-Besoj se nuk do të mërzitesh, merru me ndojnë punë nëse e ke në plan pastaj aty rreth orës tre pas dreke më prit aty tek ajo lulishtja aty lart para kinemasë, a e shikon.
- Po! – Më tha djali duke shikuar andej nga lulishtja që i tregova.
- Mirëupafshim. – E përshëndeta dhe vijova rrugën për në punë.
Gjatë gjithë kohës së punës e vrava mendjen se kush ishte ai djalë i ri dhe për më tepër që m‘a dinte edhe emërin, madje e dinte se jam edhe farefisi i Zefit. Atë fytyrë më bëhej se diku e kisha parë por nuk po më kujtohej, ndonëse unë kam një kujtesë shumë të fortë. Solla nëpër mend fëtyrat e shokëve me të cilët takonim shokët e miqtë, e të njohurit e njëri-tjetrit qoftë edhe një herë të vetme, por siç duket më ishte fshirë nga kujtesa koha dhe vendi që mund ta kisha takuar, ndonëse po e riktheja kujtesën me qetësi apostulike, por më kishte mbetur në tru vetëm vizualiteti i asaj fytyre të imët por të këndëshme.U shqetësova disi për kujtesën time. Me mua po ndodhte diçka e pa zakontë. Mendja po më vëdallosej, ndonëse duart instiktivisht po bënin punën që kisha nisur. Duke u përqëndruar, mjegulla nisi të davaritej dhe unë arsyetova. – "Ky djalë duhet të jëtë një nga ata njerëz që ndërrohesh diku në rrugë mes turmës së njezëve që lëvizin me shpejtësi si një lum që nis vërshimin e tij dhe ndonjë tiparë i veçantë i dikujt të mbetet në kujtesë. Këto tipare të veçanta që të mbeten në kujtesë zgjohen kurë takohesh me atë person dhe për më tepër kurë bisedon me të, por nuk mund të kujtosh vendin se ku e ke takuar apo thjeshtë parë".Atë ditë për fat mabrova punë shpejt dhe nuk pata pengesë nga brigadier për t’u larguar para orarit.
Sapo zbrita në qytet, u drejtova për tek lulishta ku kisha lënë takimin por nuk e gjeta. U ula poshtë për tek lulishtja e vogël afër mensës së punorëve, aty ku e lashë kur u largave për në punë por edhe aty nuk m‘a zunë sytë. Duke soditur vendin me disa stola prej betoni, në njërin syresh pikasa një gazetë që dukej sikur kishte mbështjelë një libër apo bllok të madh shënimesh në njërin nga ata stola të ftohtë në atë lulishte të vogël ku lëshonin hije disa mollë me kurora të mëdha. Asaj gazete i’a ngula sytë mirë por pa i’u afruar njëkohësisht duke menduar: "Siç duket kjo gazetë që mund të ketë të mbështjellë ndonjë libër duhet të jetë e ndonjë nxënësi të shkollës së mesme që e ka harruar aty nga nxitimi. Ndoshta priste dikë dhe nga mërzia që nuk i ka ardhur tjetri është larguar i zemruar ose duhet të ishte vonuar në pushim e madh dhe ishte larguar nxitimthi për të kapur në kohë orën e radhës të mësimit. Në këtë qytet të vogël nxënësit e shkollës së mesme, kryesisht ata të klasave të larta zakonisht librat i marrin nëpër fletë gazetash apo revistah e jo në çanta, kjo për ti dhënë rëndësi vehtes sipas logjikës së tyre prej adolishenti. Këtë fenomen kryesisht e frekuentojnë vetëm djemtë. Pasi vështrova edhe një copë herë atë gazetë në atë stol të ftohtë betoni, u bëra gati që të largohesha për tek mensa e puntorëve për të blerë një paketë cigaresh "Partizani" se më ishin mbaruar të flamosuarat. Sapo hdha hapin e parë drejt destinacionit dëgjova një zë që më thirri në emër po ai zëri i ëmbël dhe i ndrojtur që më kishte thirrur në mëngjes. Sapo ktheva kokën andej nga dëgjova zërin, në kthinën e lulishtes m‘u fshfaq ai djali që po ecte si ingrirë drejt meje. Sapo u afrua tek stoli i betontë ku ishte ajo gazeta, ma bëri me shenjë që të afrohesha. Menjëherë e kuptova se ajo gazeta që mbështillte ndonjë libër a diçka tjetër të ngjashme ishte e tia.
-Ja, tani po vij! U përgjigja unë duke i’a bërë me shenjë që të ulej. Çuditërisht ai rrinte si më parë në këmbë me fytyrë nga unë. Sytë e tij m‘u dukën disi të lodhur por nuk e kishin humbur atë shkëlqimin karakteristik të tyre. Mua po më vështronte me një shikim joshës si të atyre vajzave që gëzohen kur i dashuri i tyre shkon në orarë në takim. Duke e vështruar nga koka gjer te këmbët, me vete mendova: - "Ky djalë do të ketë ndonjë hall të madh që po më pret kaq gjatë dhe i ndrojtur".
Në vështrim e sipër i zgjata instiktivisht dorën dhe ai ma shtëngoj përzemërsisht me të dyja duart, ashtu si në mëgjes dhe ma bëri me shenjë që të ulesha. Nga xhepi i xhaketës nxori një paketë cigare "Porti" duke e hapur rishtas dhe më zgjati një cigare. Në moment unë kërkova për shkrepsen dhe në kohën kur po e nxirrja nga xhepi ai u tregua më i shkathët dhe afër cigares pashë fijen e ndzur të shkrepses. Pasi ndezi edhe cigaren e tij vazhdoj:
- Quhem Qazim, Qazim Isufi. Jam nga Elbasani. Ka një vit që punoj si montator i veprave industrial. Ka dy ditë që kam ardhur këtu bashkë me disa puntorë, teknikë dhe një inxhinier për të bërë një rikonstruksion në fabrikën e bakrit. Gjatë kohës që ai fliste unë vetëtimthi mendova: "Tani shpejt e paskem parë këtë fytyrë".
-Mirë. – vazhdova unë dhe vështrimin e kisha të përqëndruar tek ajo gazeta e famshme që tani e kisha fare pranë.
- Në mëngjes nuk kisha kohë për prezantim, tani po të pyes. Nga më njeh ti dhe kush të ka adresuar tek unë?
- Të kam parë shpesh herë me Zefin, atë farefisin tënd.
- Po Zefin nga e njeh ti?
- Jam dashamirës i letërsisë dhe ndonëse ka vetëm dy ditë që jam këtu dhe dëgjuar shumë për të. Më than se është poet mjaft i talentuar.
- Po! – Pohova edhe me kokë. – E njeh shumë mirë letërsinë, kryesisht poezinë. Ka nisur që t‘i botojë edhe në gazetën lokale që ka dal kohët e fundit. Ai sapo është pranuar edhe antarë i lidhjes së shkrimtarëve dhe artistëve të rrethit. – E mora me mend se në atë gazetë kishte blloqe apo fletore me krijime letrare dhe nëpërmjet meje dëshironte që të nihej edhe me Zefin.
Unë isha vetëm 22 vjeç, kisha gati dy vite që kisha kryer shërbimin ushtarak dhe punoja në kooperativë, në bigadën e fushës.Edhe Qazimi ishte pothuajëse moshatarë me mua por dukej shumë i ri, si një adolëshent. Zefi kishte një diferencë prej rreth 15 vitesh me ne ndaj më kishte zgjedhur mua si ndërmjetës për ta takuar si një i farefis i Zefit por njëkohësisht edhe moshatarë i Qazimit. Këtë e kishte studiuar mjaft me kudes, ndonëse kishte vetëm dy ditë në atë qytet të vogël minatorësh e pasuruesish bakri.
- Në çfar gjinie letrare shkruan ti Qazim?– E pyeta.
- Shkruaj poezi. – M‘u përgjigj dhe duart i kishte tek gazeta të cilën po e hapte. Teksa po hapej gazeta, brenda sajë vura re dy fletore dhe një bllok me kopertina blu.
- Këtu në këto fletore dhe këtë bllok kam ca poezi, që është edhe gjithë krijimtaria ime poetike e deritanishme. Kam dëshirë që të m‘i shikojë njëherë Zefi, prandaj të thirra ty si bashkëmoshatarë i imi dhe si farefis i tij.
-Ti Zefin e nihke shumë mirë.
- Po! – vazhdoj Qazimi. E njoh edhe si fytyrë por nuk kam guxuar që t‘a takoj vetë.
- Mos gabohem edhe me mua s’ke biseduar kurrë?
- Ashtu është me të vërtetë. – Tha Qazimi, po me atë zërin e tij karakteristik dhe me të kuqtë e lehtë që i ngjyroste fytyrën.
- Kurë e nihke vetë ti Zefin, pse më thirre mua?
- Ti je bashkëmoshatarë imi dhe mund të miqësohemi shpejt, ndërsa ai është shumë më i rritur se ne, kjo është arsyeja. Unë këto dy ditë qëndrimi këtu të kam studuiar duke pyetur për ju dhe kam dëgjuar fjalë shumë të mira, pothuajëse nga të jithë ata që bahkëpunoj këtu. Duke vazhduar bisedën me mua, nisi që të shpengohej, zëri i’u forcua, të kuqtë e lehtë i iku nga fëtyra që tashmë i kishte marrë një nur buzqeshje.
Ti duhet të jeshë vetë i pranishëm kur t’i lexojë poezitë taja Zefi. – Thashë unë.
- Pasi ç‘do vrejtje a kritikë që të bëjë ai, ti duhet t‘a dëgjosh vetë, madje të mbashë edhe shënime.
- Dërgoja njëherë ti! – Vazhdoj ai. –çdo vrejtje a kritikë që të ketë le t’i shënojë në fund të atyre poezive që i kritikon.
E kuptova mjaft mirë. Pasioni i tij për poezinë ishte shumë i madh, por kishte frikë se poezitë e tija Zefit do t‘i dukeshin të një niveli të ulët pasi ishte në fillesat e rrugtimit të tij në krijimtarinë poetike.
- Dërgoja vetë! – I thashë me një ton gati urdhërues.
- Mirë, mirë! Edhe vetë po j’a tregoj. – Tha ai dhe sytë i morën një pamje të mjegullt.
- Pata shumë besim tek ti, gjithsesi ju faleminderit dhe më falni për vonesën dhe shqetësimin që j’u shkatova.
- Në fund të fundit këndej nga zonat tona e kemi detyrim që t’i ndihmojmë të largëtit pasi i konsideromë miq. – vazhdova unë.
- Ju faleminderit shumë nga ju! – Ti e bëre tënden. – Dhe u bë gati që të ngrihej duke më ftuar për kafe.
- Ulu, ulu! – I fola si me të qeshur.
- Bëra shaka, do t’ia dërgoj por me një kusht.
- Ç’kusht? – Pyeti Qazimi dhe u step. Fytyra e tij mori një pamje sikur të ishte pranë një zjarri të madh.
- Me një kusht që t’i shikojmë njëherë bashkë.
- Posi! Pohoj me kokë Qazimi. – Jo një herë po sa të duash ti. - Djali u çel në fytyrë, sytë i morën një pamje shkëlqyese si qelli pranverorë pas një shiu mesdite.
- Jo se dua ti lexoj si një lexues i thjeshtë i shtyrë nga kuarioziteti por kam mundësi që të të ndihmoj në këtë drejtim. Besoj se nuk mërzitesh, nëse ndeshemi me ndonjë vështirësi të madhe edhe do ta kërkojmë ndihmën e Zefit. Besoj se nuk mërzitesh, mos u shqetëso se edhe Zefit do t’i bien në dorë poezitë tuaja.
Qazimi u shkund i tëri sikur të ishte çliruar nga një barrë shumë e rëndë që sapo e kishte flakur tutje. Ai vazhdoj duke më shikuar me vrejtje, nga koka deri tek këmbët.
- Kush jeni ju?
- Farefisi i Zefit pra. A më njohe ti vetë si të tillë?
- Me sa shikoj unë edhe ti merrke vesh nga poezia bukur mirë.- Foli i ngazëllyer djali.
- Edhe unë e lexoj poezinë dhe në përgjithësi krijimtarinë letrare. Më pëlqen shumë, sikur jam i pasionuar pas sajë.
Djali uli sytë pasi nuk po kuptonte, ndoshta dyshonte në bisedën time. Ai e mblodhi veten dhe bëri një pyetje që nga zëri dukej si retorike.
- Merr vesh edhe ti nga poezia?
-Po! – Tunda kokën në shenjë pohimi. – Ai vazhdoj më tej.
- Apo mos kërkon të luash me mua. – Dhe njëkohësish me thembrën e këpucës së djathtë filloj të rrëmonte lehtas në tokë.
- Për nder nuk po luaj me ju, por po flas seriozisht. S’kam nge që të bëj shaka me ju, besoj që nëse e kupton erdha dhe të takova ashtu siç të premtova.
Dielli i ishte afruar perendimit. As vetë nuk e di se si u vonuam bashkë me atë Qazimin poet që u njohëm rastësisht.
- Qazim! A të largohemi që këtej, vajti vonë. Si thua ti? Këtë bisedë t‘a vazhdojmë nesër, apo vjen me mua tek shtëpia ime?
- Ju faleminderit! Le ta lëmë për një ditë tjetër kurë ti të keshë kohë të lirë.
- Për fat të mirë nesër unë e kam pushim.
- Ooo! Ç koiçidencë e bukur. - Gati sa nuk bërtiti Qazimi dhe fytyra e tij mori një pamje gazmore.
- Edhe unë nesër jam pushim. – Menjëherë u ngrit në këmbë, rregulloj jakën e xhaketës dhe u përkul për të marrë gazetën ku kishte të mbështjellë bllokun dhe fletoret e dorëshkrimive të pozive. I futi nënsqetull dhe kur u bë gati të largohej. Në vend të pëshëndetjes ai shtoj:
- Kurë dhe ku do të takohohemi nesër? Apo këtu ku jemi tani.
- Ku të duash. Ku t‘a keshë më të lehtë ti. – Dhe u bëra gati që të largohesha.
Siç duket Qazimi tani u bind se unë po lozja komedi me të. Ai po më vështronte me një palë sy disi lutës, dukej sikur thoshnin. "Mos luaj me mua, ju lutem më ndihmo".
-Mirë! Takohemi nesër në ora 10.00 tek shtëpia e kulturës. A e din se ku ndodhet?
-Posi! Tha Qazimi duke pohuar njëkohësisht edhe me kokë.
-Aty më prit. – I tahë njëkohësiosht duke u përgatitur që të largohesha.
-Mirë, mirë. – Më tha Qazimi duke më dhënë njëkohësisht edhe dorën. – Mirupafshim nesër në ora 10. – Thirri Qazimi njëkohësisht duke u larguar me hap të nxituar në drejtim të pallatit të puntorëve ku kishte dhomën e tij të banimit.
* * *
Të nesërmen që në mëngjes, aty reth orës tetë Qazimin e takova para shtëpisë së kulturës, tek lulishtja e vogël. E gjeta të ulur në një karrike metalike tek tavolina afër rrugicës duke lexuar diçka nga blloku i tij. Ndonëse takimin e kishim lënë në ora 10.00, unë dola heret pasi e kisha bërë xakon që ora tetë kurrë nuk më zinte në shtëpi, veç në raste të rralla.
-Mirmëngjes Qazim! – E përshëndeta. Ai u përmend, mbylli menjëherë bllokun njëkohësisht duke e vendosur në tavolinën që kishte aty pranë, më pas zgjati dorën dhe njëkohësish më rroku në qafë duke më përqafuar si një fëmijë i gëzuar pas një ndarje të gjatë nga prindërit.
-Ore, po ti qenke shumë korekt. – Më tha ai dhe sytë i kishte ende me vështrim nga ora.
- Nuk ma mori mendja se do të vije kaq shpejt. – unë dola heret pasi të gjithë shokët e dhomës dolen dhe unë mbeti vetëm brenda. Mendova, më mirë të dal.
U ula edhe unë në atë tavolinë që ishte në lulishten para shtëpisë së kulturës që ishte dhe kinemaja e atij qyteti që rëndom e thërrasin "Kinoklubi i puntorëve". Ajo lulishte e vogël shërben edhe si lokal shërbimi në stinën e verës, e cila sapo kishte trokitur.
-Çfar dëshironi të pini? E pyeta Qazimin.
-Një birrë, nëse ka. –tha Qazimi, ndërsa vështrimin e kishte tretur larg në horizont.
-Beni! - I thirra kamarierit. – Ju lutem na sillni dy birra këtu.
- Jan mbaruar. - Tha kamarieri i cili i’u drejtua banakut.
-Si ka mundësi kaq shpej. I thashë unë me një zë tingëllues.
-Dëshironi tjetër gjë? Pyeti kamarieri, njëkohësisht duke shërbyer tek nje tavolinë aty pranë.
-Ee! Po u pa puna. Na sillë nga një aranxhatë.
-Ja tani -Belbëzoi kamarieri duke u larguar nga sporteli i kioskës që shërbente edhe si banak.
Nga xhepi i një xhupi të lehtë që kisha veshur, nxora një bllok të trashë dhe e hodha në tavolinë.
-Ç`është ky bllok? -Më pyeti Qazimi duke më vështruar me një palë sy të habitur. – Apo mos ke studime kritike letrare. –Më tha si me të qeshur, njëkohësisht sytë e tij nga të habitur u shëndërruan në shkëlqimine tyre të zakonshëm.
- Ëhë! – Pohova me kokë. Në këtë bllok do të shënoj të gjithë kritikën në adresë të poezisë tënde, kuptohet, pasi t’a lexoj. Pastaj këtë do ta përmbledh në një studim që kam në dorë për kritikën letrare, kryesisht poezinë.
-As që e imagjinoja një takim të tillë, gjithsesi jeta ka të papritura dhe duhet t’i pranojmë.
- Bëra shaka Qazim, besoj se nuk zemrohesh. -Qazimi menjëherë zgjati dorën mbi tavolinë, mori bllokun dhe e hapi.
-Ua! – Gati sa nuk bërtiti Qazimi. – Ti këtu paske krijime letrare, prozë dhe poezi.
-Ashtu është. – Miratova me kokë, ndërsa e hodha shikimin drejt kamarierit i cili në këtë çast po na sherbente aramxhatat e porositura. E mora shishen time njëkohësish duke e ftuar edhe Qazimin i cili ishte përhumbur në fletët e bllokut tim. Pas thirrjes time disi u tremb, por shpejt u përmend dhe menjëherë mori shishen e tij dhe pasi trokiti timen me të tijën e ngriti duke uruar. Pasi uli shishen në tavolinë, mu kthye mua me një vëshrim lutës.
-A mi fal pak që t’i lexoj?
-Posi, veçse … - Fjala më ngeci në grykë. S`dija se çfar ti thoja më gjatë. Vetëtimthi i’u përgjigja:
-lexoj, veç mos më shajë në sy të tjerve. Çfar do llojë kritike apo vrejtjesh që të keshë m’i shpeh vetëm mua këtu, se mos m’i përhapësh nëpër njerëz të tjerë. Nuk e kam fjalën për cilësinë e poezive, por nuk e din njeri që shkruaj dhe as nuk mund t’i tregoj dosido njeriu, madje as Zefi ende nuk e din se kam shumë krijime letrare, ndonse m’a njeh disi talentin. Më ka pas lexuar hartimet. Unë kam shumë bësim tek ti Qazim, ndaj për bllokun tim, unë, ti dhe ai atje lart, - fola duke ngritur paksa kokën dhe sytë nga kupa e qiellit, -tjetërkush nuk e din.
-Mos u shqetëso! –Tha Qazimi njëkohësisht duke më ftuar që t’i ngrinim edhe një herë shishet të cilat gati sa nuk i harruam nga hutimi. – Do t’i lexoj dhe më pas do të vlersoj nivelin e tyre sipas gjykimit tim. Besoj se do m’a lejosh që ta marr me vete bllokun.
-Posi! – I thashë, ashtu si do të më lejoni ju që të marr krijimet tuja.
-Për të të dhënë ato të flamosura të kam thirrur dhe kemi gati 24 orë që e kemi nisur këtë bisedë, - shtoj Qazimi.
Qazimi më zgjati fletoret dhe bllokun. Unë hapa bllokun dhe nisa të lexoja. Pasi lexova disa syresh, ula bllokun në tavolinë ashtu siç ishte i hapur, që të mos më humbiste fleta ku e kisha ndërprerë leximin vendosa stilolapsin që kisha në dorë. Duke u kthyer me fytyrë nga ai vazhdova: - Pse s’thua? Ti qenke me të vërtetë poet. Për sa lexova deri këtu, këto jan mjaft të ndiera, kan nivel të lartë artistik, pra një pjesë e mirë e tyre jan gati për t’u botuar. – Pasi mbarova fjalën, vura re që ai Qazimi që kisha përballë për një çast m’u zhduk nga sytë. Nuk pashë asgjë veçse dëgjova një krisëm të mbytur. Siç duket derisa unë isha duke lexuar me zë poezitë e tija, ai kishte qëndruar pothuajëse pezull nga emocioni dhe kurë unë ndërpreva leximin dhe i thashë ato fjalë, ai ishte çliruar plotësisht dhe kjo kishte bërë që të peshonte plotësisht në karriken e tij dhe siç duket ajo kishte qëlluar me defekt dhe në çast ishte përmbysur në tokë.
-U vrave Qazim?
-Jo! Nuk kam gjë. –tha Qazimi që po përpiqej të ngrihej njëkohësisht duke u mbajtur pas dorës time. U ngrit në këmbë dhe pasi shkundi pantallonat, u drejtua për tek një tavolinë tjetëre cila ishte pa njeri, mori një karrike dhe erdhi e u ul pranë meje aty ku kishte qenë më parë. Në atë çast unë ktheva kokën në anën tjetër pasi ende po qeshja me vete, me atë skenë të papritur që m‘u shfaq para syve. Pasi zuri vend pranë meje, më vështroj si me vrejtje dhe shtoj:
-Tani dua të lexoj atë bllokun tënd. – Kurë tha këto fjalë Qazimi unë menjëherë heshta, e qeshura nga skena e mëparëshme m’u ndërpre.
-Mirë! – Miratova me kokë. Nuk e di se si u bëra në atë çast. Pandeha se ndodhesha përballë një redaktori profesionist, apo ndonjë poeti të famshëm. Ishte i pari njeri që lexonte nga krijimet e mia letrare, madje që dinte se kam, ndonse kisha mbi gjashtë vite që krijoja. Që në fillim të shkollës së mesme. Pasi lexoj disa syresh nga blloku im i poezive, ai më vështroj me një palë sy si të habitur dhe shtoj:
-Ore, po ti paske poezi edhe më të mira se të mijat. - dhe vështrimin e kishte si më parë.
-A ke botuar më parë poezi?
-Jo! - I’u përgjigja me një ton disi të prerë.
-Ore Qazim! Besoj se fola qartë kur të thashë se vetëm në të dy dhe ai atje lart, tjetërkush uk duhet ta dijë.
-Po pse se, nuk i boton dot?
-Unë jam një letrarë i ri. –Sqarova më tej dhe vështrimin e hodha nga rruga kryesore e atij qyteti ku vemendjen ma tërhoqi një zë që po më thërriste në emër. Pasi i’u përgjigja atij që po më thërriste, vazhdova më tej.
-Tani kam nisur të shkruaj poezi si këto që shikon këtu. Kam edhe një bllok tjetër ku kam poezi të tjera. Kam edhe krijime në prozë, kryesisht tregime. Kam nisur të vargëzoj poezi që në shkollën e mesme, të paktën që nga viti i dytë e këtej i kam të ruajtura të gjitha.
-A ke ndërmend që ti botosh? –Tha Qazimi me një zë disi të ngjirur.
-Do t’i botoj më vonë. –Fola gati si me vehte. Siç duket Qazimi nuk më kishte dëgjuar ndaj shtoi:
-Unë të thashë dhe njëherë, poezitë tuaja kan nivel të lartë artistik për botim, madje në organet e shtypit letrarë. Hë për hë dërgoja gazetës lokale, që të afirmohesh, më tej t’i boton edhe gazeta "Zëri i Rinisë", që është gazeta jonë.
-Do të përpiqem. – I thashë Qazimit me gjysëm zëri, njëkohësish duke menduar pamundësinë time për këtë por edhe disi i penduar që i besova leximin e poezive të mia atij.
-Do të shikojmë njëherë ato tuajat, që të përgatisim ndonjë set syresh. –I thashë. -A ke dëshirë që t’i botosh?
-Posi! –Pohoj Qazimi. –Do t’i dërgoj në redaksinë e gazetës "Zëri i Rinisë" po qe se jan në nivel botimi, mbase do m’i botojnë.
Pasi u mendova një copë herë të mirë vazhdova:
-Ne të dy o Qazim jemi letrarë të rinjë. Sapo kemi nisur rrugën që të shpie atje ku duhet. Besoj se me ndihmën e atyre që jan të afirmuar, por kryesorja është këmbëngulja dhe vullneti ynë për t’a vijuar këtë rrugë, mbase arrijmë diçka.
-Ashtu është –tha Qazimi dhe u bë gati që të ngrihej. –Tani të ngrihemi se u bë vonë. Desh harrova. A mundesh që të takohemi më vonë, ndoshta pasdite, që të seleksionojmë disa nga poezitë e mia për t’i nisur për botim tek "Zëri i Rinisë".
- Qazim! Të më falësh. Por po t’a përsëris. Unë, ti dhe ai atje lart. Duhet ta mbajmë mes nesh krijimtarinë time. Jo për gjë, por dua që t’a bëj surprizë kur t’i botoj.
Pasi lam vendin dhe orën e takimit, u ndamë njëri me tjetrin. Unë vazhdova rrugën për në shtëpi.
Gjatë gjithë rrugës çuditesha me veten time se si pa pritur dhe pa kujtuar isha prezantuar me një poet të ri. Edhe ai ishte si unë, ende nuk i kishte dal në dritë asnjë poezi për be. Nuk më çuditi fakti për talentin e tij, por më shumë vullneti dhe këmbëngulja e tij për të vazhduar rrugtimin poetik që sapo e kishte nisur. Kjo më dha të kuptoja se një ditë, ndoshta shumë shpejt poezitë e tija do t’a shikonin dritën e botimit dhe krijimtaria e tij një ditë do të ngjitej në një nivel të lartë ideo-artistik. Ndoshta padashur do të jemë unë redaktori i parë, por anonim i poezive të tija. Teksa mendoja për krijimtarinë e Qazimit dhe sukseset e pritshme të tija, trishtohesha me veten time duke menduar: Vallë a do të vijë një ditë që edhe unë të kemë mundësi që t’a botoj dhe publikoj krijimtarinë time?...
Maj 1987
Më shumë nga Preng S. Gjikolaj
- Zilja E Ores Së Fundit Të Mësimit
- Jeta
- Ate Te Diele Prilli Ne Aksion
- Ne Radhen E Bukes
- Revista
- Pantallonat
- Udhëtojm N'pelikulë
- Koha
- Vorri Bariut
- E Vërteta
- Në Emër Të Kanunit Apo....... Të Kaosit?
- Gjuha Shqipe
- Reth E Rrotull Ksaj Shqipnie
- Daradania E Pamvarun
- Kur Malli T'marrë Për Mu
- N'mes T'oqeanit T'pa Busull, T'pa Rrema.
Komente 0