Dielli i majit sapo kishte nxjerr syrin duke përflakur horizontin. Një tufë rrezesh të arta depërtuan mes të çarave të perdeve dhe ranë mbi trupin e çveshur të Fatjonit, që ende lëngonte nga pesha e një ëndrre. Djali lëvizi nën çarçafin e ngatërruar nëpërkëmbë, si një i dashuruar i lidhur nga duar të padukshme. Faqen e mbështeti mbi jastëk dhe solli ndër mend pamjen e freskët të asaj që sapo kishte parë në ëndërr:

...Nëpër pluhurin e rrugës, era merrte trajtë gruaje, derisa shndërrohej në Alisën. Flokët e saj bjondë i valëviteshin si një flamur i shenjtë, gjoksi i saj i brishtë dukej përmes vellos transparente. Ajo ecte para tij, një zanë që e tundonte duke ia lëshuar buzëqeshjen si një ftesë sekrete, por sa herë ai shtonte hapin, aq më shumë ajo largohej. Derisa, i mbërthyer, nuk mundi të lëvizte më — Këmbët mezi i lëvizte, sa erdhi një çast që nuk mundi më. Djersa i rridhte nëpër trup si pikla zjarri, ndërsa Alisa ngjitej drejt kaltërsisë duke u tretur derisa i gjithë trupi sajë u shëndërrua në një mjegull të hollë si velloja trasparente që mbante veshur. Ajo u tret në kaltërsi si një shpirt i përhumbur.

Me një rënkim, Fatjoni u zgjua, i lagur nga djersët dhe i ngatërruar në çarçaf si në duart e një dashnoreje misterioze.

— Falë Zotit që ishte vetëm ëndërr, — pëshpëriti. — Se ndryshe, do të mendoja se Alisa më iku përgjithmonë...

Mendimet iu vërsulën si zogj të etur. Kishte rrëfyer para dy shokëve të ngushtë se ajo vajzë do të bëhej e tij, madje mburrej: “Brenda tri ditësh do ta bëj që të më kërkojë vetë.” Tani duhej të mbante fjalën, ndryshe turpi do t’ia vinte atoritetin si gjakun në zjarr.

Alisa, ndërkohë, ndiente edhe ajo një zjarr të brendshëm që ia ndizte kujtimi i Fatjonit. Sytë e tij bojëqielli i përpushnin zemërn dhe kujtesën natë e ditë, sikur e çveshnin përtej lëkurës. Kishte refuzuar plot djem që ia kishin kërkuar dorën, por ndaj tij kishte një brishtësi, një tjetër ndjesi: Sikur je i çveshur në shi dhe papritmas një fllad i butë ta përkëdhel qafën.

Fatjoni pasi doli nga një rrugicë, duke dal në rrugën kryesore përballë pa Alisën. Tashmë jo si në ëndërr duke u larguar, por duke ecur drejt tij.
Kur rastisi takimi, bota sikur u fashit. Ai ndali në vend, ndërsa vajza që ishte disa metra para tij vijoj ecjen, por me hap të ngadalsuar derisa u afrua tek Fatjoni.
— Alisa... — zëri i tij u drodh, — mund të ndalemi bashkë një minutë?

Vajza ndaloi, faqet iu skuqën si petale e trëndafilit të lagura nga vesa e mëngjesit. Ajo hodhi sytë thellë tek të tijtë, sikur kërkonte strehë.
— Posi, ç’më do? — tha me një zë që dridhej si violinë e prekur lehtë, njëkobësisht duke iu formuar dy gropza në faqe nga buzëqeshja.

Ai u afrua, fjalët i shpërthyen si shigjeta përvëluese:
— Nuk di si të ta them ndryshe... Por çdo natë më shfaqesh në gjumë. Buzët e tua më ikin sa po tê tê afrohem, hiret e tua më djegin. Të dua deri në dhimbje, Alisa.

Ajo uli sytë, buzët iu drodhën. Një qeshje e butë i shpëtoi, sikur shkëputet një gjethe e brishtë nga pema. Pastaj u afrua edhe më, aq sa Ervisi ndjeu aromën e lëkurës së saj, si lule e freskët e malit.
— Ti më trazon shpirtin, Fatjon sa herë të të mendoj, e jo më kur të kam përballë. Më ke hyrë në gjak. Por unë jam bijë e prindërve të mi që nuk tolerojnë, pa bekimin e tyre nuk mund të shkoj askund. Jo tek ti që je ndryshe. Dhe prapë... sytë i shkëlqyen — zemra ime rreh më fort kur të të shoh.

Ajo mbështeti dorën mbi shtyllën ku ishte afruar ai dhe i’u afrua me fytyrë, aq pranë sa buzët e tyre ishin një frymëmarrje larg.
Duke patur ndrojtje pasi ishin në rrugën kryesore, Fatjoni u kthye në ije duke i prekur paksa dorën që Alisa kishte mbështetur mbi shtyllë.
- Këtu jemi ndërsy gjithëfar soj njeriu, ndaj ta lëmë takimin në muzg afër bregut të lumit te shelgjet, - tha Fatjoni me zë të plotë.
- Dakort! - miratoj me kokë vajza me një pshertimë të lehtë që doli nga buzët e saja si petale trëndafili rozë.

Kur u takuan, bota u fashit.
— Nuk dua ta fsheh më, — tha ai duke e marrë dorën e saj. — Dua të të kem, jo si në ëndërr, por si në jetën reale që jemi tani, ndonse ende s'më besohet.
— Dhe unë të dua, — i tha ajo, duke e parë drejt në sy.

Nuk pritën më gjatë. Buzët e tyre u bashkuan si dy lumej që më në fund gjejnë detin në një grykëderdhje të përbashkët. U puthën shumë gjatë, sikur donin të merrnin nga shpirtërat e njëri-tjetrit nektarin. Dhe nga ai çast, ata ishin të lidhur me një besë të padukshme.

Ditët që pasuan ishin zjarr. Takime të fshehta, përqafime që digjnin, frymëmarrje që përziheshin si verë që i dehte deri nê ekstrem. Por çdo natë, kur ndaheshin, një hije i ndillte: prindërit, qyteza, thashethemet, dhe më kryesorja ligji që nuk lejonte dashuri të lirë mes shtresave shoqërore.

Alisa kishte mbaruar gjimnazin që vitin e kaluar, por nuk kishe mundur që të siguronte të drejtēn e studimit për në universitet, ndonse e kishte mesataren dhe biografinë e duhur. Ajo tani punonte në laboratorin e fabrikës si ndihmëse.
Fatjoni ndonëse me vështirësi ia kishte dal që t'a mbaronte shkollën e mesme. Edhe pse kishte qenë njē nxënës ekselent deri në përfundim të maturës, studimet e larta ishin "mollë e ndaluar" për të. Pastaj menjëherë e kishin marr ushtarë në një repart gjenjo. Pasi kishte mbaruar ushtrinë kishte nisur punë si puntorë krahu në minierë.

Fatjoni i përkiste një familje me biografi të dyshimtë për regjimin, ndaj lidhja me Alisën ishte mjaltë që notonte në helm për të dy të rinjtë

— Nuk duroj më kështu, — i tha një natë Fatjoni. — Të dua, por këtu do të na ndajnë dhunshēm. Jam i sigurtë se mua do të më përgatisin kurthe për të më burgosur.
— As unë, — pëshpëriti ajo, duke ia shtrënguar duart.
— Hajde të ikim - tha Fatjoni, - të djegim prangat dhe të kërkojmë qiellin tonë të lirisë.

Dhe një mëngjes të hirtë, para se të zgjohej qyteza, ata morën rrugën e maleve. Ai kishte hedhur një trastë me bukë e pak ujë, ajo një shall të hollë që i mbulonte flokët e artë. Ecën dorë për dore nëpër shtigje ku vetëm hëna kishte parë dashnorë të arratisur.

Era ua ngatërronte flokët, zogjtë këndonin mbi ta si dëshmitarë të fshehtë. Në një kthesë, Alisa u ndal, e lodhur, por e mbushur me zjarr.
— Ku po shkojmë, Fatjon? — e pyeti.

Ai i përkëdheli fytyrën, sytë iu mbushën me shkëndija.
— Po shkojmë aty ku askush s’na gjykon, ku dashuria jonë s’ka pranga. Po shkojmë drejt lirisë, Alisa.

Ajo buzëqeshi, e mbështeti kokën mbi supin e tij. Dhe ecën më tej.

Në horizont, dielli po ngjitej ngadalë mbi male, si një dëshmitar i ri i dashurisë së tyre. Ata nuk ishin më robër të fjalëve, të zakoneve, të idealeve të rreme, të biografive, të syve të botës. Ishin të lirë.

Dy trupa të lodhur, dy shpirtra të djegur, që u arratisën drejt një qielli pa kufij, për të ngritur kështjellën e tyre të lirisë mbi themele dashurie.

Në horizont, dielli po ngjitej mbi male, por qetësia nuk zgjati shumë. Qyteza nuk flinte gjatë. Një zë i rëndë kumbonte nga poshtë: britma, thirrje, hapa të ngatërruar burrash.

— Na kanë zbuluar, — pëshpëriti Alisa, fytyra i dukej e zbehtë si petalë që i merr era.

Fatjoni shtrëngoi dorën e saj.
— Nuk ka kthim prapa, — tha. — Edhe po të na ndjekin e gjithë bota, unë s’të lë.

Britmat u bënë më të afërta. Zhurma e këmbëve që çanin ferrat, qentë që lehnin si të çmendur, u afruan drejt shtigjeve të malit.

— Vrapo! — thirri ai, dhe dy të rinjtë u lëshuan mbi gurë e shkurre, me frymën që iu digjte në mushkëri.

Alisa u pengua një çast, shalli i bardhë i hollë iu gris nga një degë, por ai e ngriti në krahë sikur ajo të ishte një fëmijë.
— Ti je jeta ime, liria ime, nuk do t'i lë që të më rrënojnë dashurinë time, — i tha mes zhurmës së hapave që i ndiqnin.

Hapat e ndjekësve sa vinin e afroheshin. Dikush thirri me mllef:
— Zini shtigjet, mos i lini të ikin!

Në çastin kur u mendua se çdo gjë kishte mbaruar, ata u futën në një shpellë të vogël, të fshehtë, të mbuluar nga kulpra dhe barishte. Brenda errësira i mbështolli, frymëmarrja iu dridhej si gjethe të vetmuara në degë.

Fatjoni e mbajti pranë, i vuri dorën mbi buzë.
— Mos bëj zë, engjëlli im, — pëshpëriti.

Zhurma kaloi sipër, britmat u larguan, qentë humbën gjurmën. Në heshtjen e errët të shpellës, të dy shtrënguan njëri-tjetrin më fort.

— Fatjon... — zëri i saj dridhej mes lotësh. — Nëse na kapin, na ndajnë dhunshëm, përfundimi yt dihet, por ndoshta edhe unë e pësoj si ti. Këta nuk të falin. Më mirë vdekja se larg teje.
— Jo, Alisa. Ne nuk lindëm për të vdekur në duart e tyre. Ne lindëm për të thyer prangat, për të shkruar historinë tonë.

Ai ia fshiu lotët, buzët u bashkuan në errësirë, aty ku frika dhe dëshira u përzien në një puthje të gjatë që iu ngjalli guxim.

Pasi njerëzit dhe qentë u tretën nëpër lugina, mbeti vetëm kënga e zogjve që depërtonte deri në zemërn e shpellës së vogël, të fshehur në shpatin e rrudhur të malit. Qetësia ra si një vel mbi të dy. Fatjoni, me frymëmarrjen ende të nxehtë nga ikja, nxori kokën përmes kulprave: Ndjekësit tashmë kishin kaluar lugun e madh të bardhë si plagë gjigande guri dhe ishin tretur në shtegun që të shpie në rrugën e makinës, të mashtruar nga aroma e vesës që u kishte ngatërruar nuhatjen qenve. Rreziku kishte kaluar.

Ai, i çliruar, maskoi derën me kulpra dhe bar të gjatë, pastaj u kthye i etur, e përqafoi Alisën dhe ia zhyti buzët thellë, sikur donte ta pinte frymën e saj deri në palcë. Shpella, e strukur në një të çarë shkëmbi, ishte si mitër e fshehur nga mëllezat që e mbronin nga syti i njeriut
Aty, të dy u bënë fëmijë të një bote të re.

– Fatjon! – zëri i saj ushtoi, i butë por me jehonë si bass që ngjitej nga muret e gurit. – Me të vërtetë nuk do të n'a gjejnë këtu?
– Jo, Alisa! – i tha ai, duke ia shtrënguar duart. – Kjo shpellë është sekret që as guri nuk e tregon. Ata tashmë ndjekin fantazmën tonë në krahun tjetër të malit. Qentë u mashtruan, bari i lagur nga vesa i'ua prishi nuhatjen. Këtu jemi të vetëm, vetëm me zemrat tona.

Sytë e Alisës u ndezën në errësirë; ai e kuptoi nga dridhja e pështjelluar e psherëtimës së saj, një melodi e nënshtruar që i shkundte brinjët.
– Tani, Fatjon, – tha ajo duke ia prekur buzën me gisht, – kemi kohë ta mësojmë trupin e njëri-tjetrit si lutje të gdhendur në kujtesë.
– Ne jemi Eva dhe Adami, pikënisja e një populli të lirë, – u përgjigj ai, duke i lëshuar fjalët si një premtim.

Ai doli me kujdes për të mbledhur shkarpa. Zjarri s’ishte për ngrohje, por për t’i dhënë syve mundësinë të pinin bukurinë e trupit që fshihej në hije. Fërshëllima e shkrepëses solli një flakë të vogël, që më pas e përpiu errësirën. Në tavanin e çarë të shpellës tymi u ngjit lart, i lirë si shpirt në arratisje drejt qiellit.

Por atë çast, mes kulprave futi kokën një gjarpër, gjuha e tij lëpiu ajrin sikur të kërkonte sekretet e tyre.
– Fatjon! – ia bëri Alisa, duke i treguar me sy.
Ai u kthye menjëherë dhe pa hijen e zvarranikut që nuhaste pragun e shpellës. Por flaka e zjarrit e trembi; gjarpri u kthye nga kishte ardhur duke u strukur nē të çarat e shkëmbinjëve.

Alisa buzëqeshi me ironi.
– E sheh? Erdhi të të joshë me mollën e ndaluar, që ne të kemi turp njëri-tjetrin të çveshur.
– Unë nuk gënjehem nga asgjë, – i pëshpëriti në vesh, duke ia kafshuar lëkurën lehtë. – Ne e kemi marrë parasysh edhe vdekjen, vetëm që dashuria jonë të mos mbtet rob në duart e të tjerëve. Duam të jetojmë si zogj të lirë në kaltërsinë e ëndërrave.

Ai e puthi gjatë, duart i rrëshqitën mbi trupin e saj të çveshur si mbi një hartë të shenjtë, dhe shpella gumëzhiti nga frymëmarrja e tyre, nga pshertimat e tyre që ngjanin me një himn rebel kundër gjithë botës.

Dita ishte e gjatë. Ata duhej të prisnin natën, ndaj morën një sy gjumë. Ëndërrat i pushtun të dy.

"Një gjysmëerrësirë mbështillte botën rreth Fatjonit me vellon e saj të murrme. Nga perëndimi, dielli dukej i therur, i përgjakur, i shqyer mes reve që pinin ngjyrën e tij. Ai zhytej ngadalë në det, duke i ngjyer valët dhe vellon e murrme me të zezën e vdekjes. Në atë çast, ai vraponte drejt horizontit, mbi rrugën e kuqe gjak që dielli kishte shtruar me rrezet e fundit. Donte ta shpëtonte nga mbytja, donte ta nxirrte të gjallë prej humbjes në detë. Por sa më shumë i afrohej, disku i kuq merrte tiparet e fytyrës së Alisës. Zemra iu drodh: ajo po fundosej! Mes tij dhe asaj u shfaq befas një arkivol i mbyllur, si një mur i pafjalë mes dashurisë dhe vdekjes. Ai bërtiti, por zëri iu mbyt në zbraztësi. Dhe atëherë, Alisa shpërtheu nga skaji i dritës që po mbytej në det, e shkeli arkivolin, e copëtoi dhe u ngjit në qiell duke u tretur si një re e bardhë në atë errësirë"...

Fatjoni u zgjua i mbuluar në djersë, i përmbytur në ankth, fryma iu këput si një tel i shtrënguar. Kur pa Alisën pranë duke fjetur qetësisht, u qetësua si deti pas stuhisë. Afroi buzët tek të sajat, por ajo u drodh si zog i trembur, u ngrit, duke gulçua, e mbytur në ankth. Ai e kapi fort nga krahët, se për pak do përplasej në muret e ftohta të shpellës. Prushi lëshonte një gjysëmdritë që dridhej e zbehtë, duke e bërë fytyrën e saj të duket si maskë prej dylli, me sy të zgurdulluar. Fatjoni hodhi krande mbi prush, dhe shpella u ndez me një dritë të përgjakur. Iu afrua, i fërkoi shpatullat lakuriqe, derisa ajo e njohu, e qetësuar nga duart e tij. Atëherë ajo u hodh mbi të, ia shtrydhi buzët me etje, si të donte t’ia pinte frikën.

– Ç’pate? – i tha Fatjoni me një zë që dridhej dhe njëkohësidht kumbonte në zgavrat e shpellës.

– Pashë një ëndërr të frikshme… – ia ktheu ajo, ende me trupin që i dridhej. – Kam shumë frikë. Të vishemi shpejt, të fikim zjarrin, të heshtim… terri duhet të na gëlltisë. Kam përshtypjen se jemi zbuluar.

– Jo, Alisa. Mos lejo frikën të na kafshojë. Dielli po perëndon, kemi rreth 14 orë këtu. Ndjekësit tanë tashmë i kanë humbur gjurmët tona. Pa dyshim ata tashmë kanë ngritur postblloqe e kanë lajmëruar kufirin, kjo është e gjitha. Sapo të bjerë muzgu ne duhet të lëvizim sa më shpejt, ndërsa errësira do të na bëhet mburojë.

Ata nisën të visheshin me ngut. Ndërsa lidhte bluzën, Alisa nisi të tregonte ëndrrën e saj:

…“Isha në bregun e lumit, atje ku takoheshim çdo mbrëmje. Në qendër të qytezës, para Shtëpisë së Kulturës, njerëz me uniforma ushtarake dhe qen të tërbuar kishin ngritur një trekëmbësh me një litar. Ti ishe aty në mes, i mbështjellë me çarçaf të bardhë, kokën e kishe tē futur në lakun e litarit. Njerëzit bërtisnin, qentë lehenin duke t'u sulur. Dikush shqelmoi stolin ku kishe hipur, dhe unë ndjeva se po mbyteshe. Koha u ndal… Por befas një dorë e padukshme preu litarin. Ti qëndrove drejt, duke shpërndarë rreze dritë verbuese. Turma dhe qentë u shkrinë si hi i djegur nga vala e zjarrit. Në atë çast u zgjova, e trishtuar derisa u binda se ishim bashkë në këtë shpellë shpëtimtare"…

Fatjoni e dëgjoi, dhe pastaj, me një tronditje të fshehtë brenda tij, ia rrëfeu ëndrrën e tij Alisës. Të dy kuptuan se ëndërra nuk ishte thjesht një vizion në errësirë – ishte një profeci, një shpatë mbi kokat e tyre.

Kur nata ra, ata dolën nga shpella. Hëna u bë udhërrëfyes, një pishtar i argjendtë mbi shteg. Kaluan lumin me ujë të ftohtë që u rrihte këmbët, u ngjitën në mal ku frynte erë e egër.

Në majë, ndalën të lodhur. Poshtë shtrihej qyteza e tyre e mbuluar nga terri. Dritat e rrala të rrugëve tashmë dukeshin si pika të zbehta. Maja e malit për ta ishte si një kështjellë që s’kishte më asnjë pushtet mbi ta.

— E sheh? — tha ai, duke ia treguar me dorë horizontin. — Aty, pas maleve, ka një botë tjetër. Një vend ku nuk na gjykojnë, ku dashuria është ligj.

Ajo u mbështet mbi gjoksin e tij, e lodhur por e mbushur me zjarr.
— Unë s’dua asnjë botë tjetër veç teje.

Ai e puthi, dhe mes asaj nate të egër, ata u betuan:
— Edhe po të na ndjekin deri në fund të botës, ne do të jemi bashkë.

Dhe u nisën përsëri, dy shpirtra që lanë pas britmat, gjurmët, prangat. U arratisën drejt së panjohurës, ku dashuria e tyre ishte flamuri i vetëm.

Era frynte si një bishë e liruar nga prangat, duke i shtyrë drejt kufirit. Poshtë tyre, lugina ishte e shtrirë si një varr i madh, e mbuluar me dritat e zbehta të postave ushtarake. Reflektorët lëviznin të zymtë, si sy gjigantësh që kërkonin viktimën. Çdo lëvizje e tyre ishte një kërcënim, çdo dritë e ndezur mbi kulla roje, ishte një shpatë mbi qafën e të arratisurve.

Fatjoni dhe Alisa rrëshqitën nëpër një shteg të pjerrët, me trupat që u copëtoheshin nga ferrat. Gjakun nuk e ndjenin më; dhimbja ishte harruar. Vetëm fryma e shpejtë, zemrat që kërcenin në kafaz të kraharorit, dhe lehjet e e zhurmshme të qeneve që vinin gjithnjë e më afër.

Kur u afruan, dalluan telat me gjemba që shndrisnin në hënë si një gjarpër metalik i shtrirë mes dy botëve. Pas tij, kufiri – premtimi i lirisë, por edhe shansi i fundit, ku shpresa mund të shuhej.

Alisa iu afrua telit, e preku me duar të plagosura. Gjembat i shpuan lëkurën, por ajo nuk u tërhoq.

– Ky është muri i ferrit… – pëshpëriti. – Përtej është fryma jonë e lirisë.

Fatjoni shtrëngoi grushtat. – Nuk do të na ndalojnë. Ky tel është vetëm skeleti i frikës së tyre.

Por përpara se të gjenin mundësinë për ta kaluar kufirin, një dritë reflektori i kapi në fytyrë. Pastaj u dëgjua zëri i një trumbete metalike, ulërima e qeneve, britmat e rojeve. Nata u ça nga krisma e parë.

Plumbat përplaseshin nëpër gurë, duke bërë xixa si vetëtima të vogla. Një plumb shpuziti kaçurrelat e arta të Alisës, Fatjoni e tërhoqi atë përdhe, i mbuloi kokën me trupin e tij. Zërat afroheshin, hapat e rëndë çanin terrin.

– Nuk ka rrugë tjetër, – tha ai mes gulçimeve dhe breshrit të plumbave. – Duhet ta thyejmë kufirin. Ai lapidar i vogēl është piramida, pas sajë toka e lirisë. Nëse na zënë, na shkatërrojnë, marrim fund. Nëse kalojmë, jemi të lindur rishtazi.

Alisa e pa drejt në sy. Lotët e saj nuk ishin më lot – ishin gurë zjarri. – Atëherë shko para, dhe unë jam hija jote.

Me një tërbim të fundit, ata u hodhën drejt piramidës. Fatjoni u kap, pas disa ferrave që i shpuan duart, por i tërhoqi si një bishë që këput prangat. Gjaku i tij njomi gjembat, por i hapi një hapësirë ku Alisa u fut si një flakë që shpërthen nga çarja e murit.

Reflektorët tashmë i kishin zhveshur, qentë ishin mbi ta, por ata kishin hyrë në tokën e huaj, tashmë ishin nën qiellin e lirisë. Pas shpinës krismat s’pushonin, por përballë tyre nata dukej më e butë, më e lirë.

Të dy u shtrinë përdhe, duke marrë frymë si të sapo ringjallur. Pas tyre kufiri shndriste si një dragua i plagosur që ende kërkon hakmarrje. Por ata nuk ktheheshin më. Ata tashmë ishin nisur drejt një jete tjetër, me plagë, por me krahët që digjnin nga dëshira për fluturim në atë qiell të lirë.

Në atë natë, ndërsa yjet u ndezën mbi male, Alisa dhe Fatjonii u bënë legjendë e gjallë e dy zemrave që guxuan të ikin, duke e ngritur lirinë dhe dashurinë mbi çdo ligj, mbi çdo frikë, mbi çdo kufi.